Phó tổng thống JD Vance tuần trước đi hơn 2.400 km đến biên giới Mỹ - Mexico, nơi ông tuyên bố những sắc lệnh, chỉ thị hành pháp quyết liệt của Tổng thống Donald Trump là cần thiết để giải quyết cuộc "khủng hoảng quốc gia" về nhập cư dưới thời cựu tổng thống Joe Biden.
Cùng đi với ông trong chuyến công tác là hai quan chức hàng đầu trong nội các của Tổng thống Trump: Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth và Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard. Đây cũng là hai người gây tranh cãi nhất trong quá trình phê chuẩn chức vụ ở Thượng viện.
Phó tổng thống Vance, người giữ chức Chủ tịch Thượng viện, được ông Trump giao nhiệm vụ giúp Hegseth và Gabbard vượt qua quá trình phê chuẩn này. Ông đã hoàn thành xuất sắc bài kiểm tra đó, bất chấp những điều tiếng của hai ứng viên.
Phó tổng thống JD Vance phát biểu với báo chí khi ông tham quan biên giới Mỹ - Mexico tại Eagle Pass, Texas, hôm 5/3. Ảnh: AFP
Giới quan sát đánh giá chuyến đi tới biên giới không chỉ nhằm đề cao chiến lược kiểm soát biên giới cứng rắn của Tổng thống Trump, mà còn phần nào cho thấy vai trò ngày càng tăng của Phó tổng thống Vance đối với chính quyền.
7 tuần sau khi Vance nhậm chức, nước Mỹ và thế giới đã trở nên quen thuộc với hình ảnh ông là "người bảo vệ" trung thành với chương trình nghị sự của Tổng thống Trump và sẵn sàng công kích những ai không đồng tình với chính sách của ông chủ Nhà Trắng.
Xuất hiện tại Hội nghị An ninh Munich hồi tháng 2, ông khiến các đại biểu bị sốc khi bảo vệ chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống Trump và chỉ trích các đồng minh châu Âu.
Những lời lẽ gay gắt của Phó tổng thống Vance đã khiến không ít người xa lánh ông và gây mất lòng các lãnh đạo thế giới. Đáng chú ý nhất có lẽ là cuộc tranh cãi giữa ông và Tổng thống Trump với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng, hôm 28/2.
Tuần trước, các lãnh đạo Anh và Pháp đã phản ứng giận dữ khi ông chế giễu kế hoạch của họ nhằm đưa quân đội đến thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình tại Ukraine.
Phó tổng thống nói việc Mỹ ký thỏa thuận khoáng sản với Ukraine là "đảm bảo an ninh tốt hơn nhiều so với triển khai 20.000 quân từ một quốc gia nào đó chưa từng tham chiến trong 30 hay 40 năm". Ông sau đó giải thích bình luận này không đề cập cụ thể quốc gia nào, dù cả Anh và Pháp gần đây đều đề xuất phương án triển khai binh sĩ tới Ukraine thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình sau khi các bên đạt được lệnh ngừng bắn.
Giây phút Tổng thống Zelensky, Tổng thống Trump và Phó tổng thống JD Vance đấu khẩu tại Nhà Trắng ngày 28/2. Video: CNN
Ngoài những hoạt động công khai trên, giới chuyên gia cho rằng Phó tổng thống Vance không có nhiều cơ hội để thể hiện vai trò của mình. Ở Nhà Trắng, vai trò của ông đôi khi bị lu mờ trước Elon Musk, người đang có vai trò và quyền lực chưa từng có trong chính quyền Trump.
Những người làm việc với Vance tin rằng Phó tổng thống đang tìm cách vạch ra con đường riêng của mình. Bất chấp ảnh hưởng Musk tạo ra đối với Tổng thống, ông không coi tỷ phú công nghệ là mối đe dọa.
Theo những người thân cận với Phó tổng thống, hai người vẫn trao đổi tin nhắn và gọi điện thoại nhiều lần mỗi tuần. Vance từng tiếp Musk hồi đầu tháng hai trong một bữa tối xã giao tại nơi ở mới của ông.
Hiện diện của Musk và những gương mặt lớn khác trong chính quyền dường như là điều tích cực đối với Vance, giúp bảo vệ Phó tổng thống khỏi những cáo buộc rằng ông đang cố gắng thu hút quá nhiều chú ý.
Trong gần hai tháng qua, Vance chủ yếu đảm nhận vai trò nhà hòa giải kiêm đàm phán hậu trường, âm thầm thuyết phục các thượng nghị sĩ Cộng hòa ôn hòa ủng hộ những ứng viên nội các được Tổng thống Trump đề cử. Phó tổng thống đã trở thành cầu nối quan trọng giữa Tổng thống với những thượng nghị sĩ còn phân vân của đảng Cộng hòa.
"Ông ấy đang tự tìm cách tiến lên và tham khảo cả những gợi ý từ phía tôi", thượng nghị sĩ Bill Cassidy, một trong số nhiều thành viên Cộng hòa mà Phó tổng thống đã xây dựng mối quan hệ khi ông tìm cách thuyết phục họ đặt niềm tin vào các ứng viên do Tổng thống Trump đề cử, cho hay.
Vance đã khiến Cassidy thay đổi lập trường, từ phản đối chuyển sang ủng hộ Robert F. Kennedy Jr. được phê chuẩn làm Bộ trưởng Y tế.
Theo một số thượng nghị sĩ Cộng hòa, thành công lớn nhất của Vance đến nay dường như là giúp đảm bảo các ứng viên nội các của Tổng thống Trump được Thượng viện phê chuẩn, khi nhiều gương mặt bị cho là có quá nhiều vấn đề.
Thượng nghị sĩ Tillis đã nói chuyện với Vance khi ông cân nhắc có nên bỏ phiếu phê chuẩn Hegseth hay không. Tillis cho hay Phó tổng thống mềm mỏng thuyết phục ông ủng hộ những ứng viên mà Tổng thống Trump đề cử, thay vì đe dọa hay cưỡng ép.
"Ông ấy rất dễ gần", Tillis kể. "Hầu như lần nào tôi gọi điện hoặc nhắn tin, ông ấy đều phản hồi rất nhanh, nếu không muốn nói là ngay lập tức".
Vance "lắng nghe nhiều hơn là nói", thượng nghị sĩ Cộng hòa Todd Young cho biết thêm, đề cập đến việc Phó tổng thống đã thuyết phục ông ủng hộ Giám đốc Tình báo Quốc gia Gabbard như thế nào.
"Khi Tổng thống nói với ông ấy 'tôi muốn ông giúp Hegseth được phê chuẩn', lúc đó, nhiệm vụ của Phó tổng thống không phải lên TV để gây ấn tượng", một nguồn tin hiểu rõ về Vance cho hay. "Nhiệm vụ của ông ấy là âm thầm làm việc để giúp Hegseth qua được ải Thượng viện và ông ấy làm nó một cách vui vẻ".
Một hoạt động ở hậu trường của Vance là tìm kiếm bên sẽ mua lại TikTok, công việc mà ông đảm nhận một phần vì kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm công nghệ.
Hai trợ lý cấp cao của Phó tổng thống đã tổ chức những cuộc điện thoại và họp hàng ngày để đàm phán thương vụ TikTok, làm việc chặt chẽ với các nhân viên cấp cao tại Hội đồng An ninh Quốc gia nhằm đảm bảo bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải giải quyết được các mối quan ngại về an ninh liên quan đến ứng dụng này, theo một nguồn thạo tin. Ông thường xuyên cập nhật thông tin cho Tổng thống Trump về mọi diễn biến quan trọng liên quan đến thương vụ.
Một số cộng sự của Vance cho biết ông thoải mái với việc hoạt động cả công khai và âm thầm nơi hậu trường trong quỹ đạo của Tổng thống Trump.
Phó tổng thống Mỹ JD Vance phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich, Đức, nơi ông công kích giới lãnh đạo châu Âu, hôm 14/2. Ảnh: AP
Không giống như các phó tổng thống khác, Vance đã là bạn thân với nhiều cố vấn hàng đầu của Tổng thống Trump từ trước khi vào Nhà Trắng. Những mối quan hệ này phần nào tạo tiền đề cho bước thăng tiến nhanh chóng của ông trở thành người thừa kế rõ ràng cho phong trào MAGA.
Omeed Malik, người bạn kiêm đối tác kinh doanh trước đây của Vance, cho biết Phó tổng thống chính là MAGA được "nhân cách hóa". Malik hiện giữ vai trò chủ tịch công ty đầu tư mạo hiểm 1789 Capital, nơi Donald Trump Jr., con trai Tổng thống Trump, trở thành đối tác vào mùa thu năm ngoái.
"Ông ấy rất nhạy bén và thực sự tin tưởng vào sứ mệnh của mình. Tôi nghĩ Vance sẽ là người tiếp tục dẫn dắt chúng ta tiến về phía trước", Malik nói. "Ông ấy đã có thể thích nghi với một chính quyền với rất nhiều cá tính lớn và tạo ra vai trò cũng như nhiệm vụ phù hợp cho chính mình. Tôi nghĩ nó sẽ còn mở rộng hơn nữa".
Vũ Hoàng (Theo Washington Post, AFP, Reuters)