Tổng thống Mỹ Joe Biden bắt tay với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 31 ở Lima, Peru - Ảnh: REUTERS
Tổng thống Joe Biden đã có cuộc gặp gỡ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kéo dài khoảng hai giờ tại một khách sạn nơi nhà lãnh đạo Trung Quốc đang lưu trú, sau Tuần lễ cấp cao APEC lần thứ 31 ở Lima. Đây là cuộc trao đổi đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo sau bảy tháng, theo Tân Hoa xã.
Các vấn đề lớn được nêu ra tại cuộc họp bao gồm vụ tấn công mạng gần đây được cho là có liên quan đến Trung Quốc, cùng một số vấn đề khác như thương mại, Đài Loan, Biển Đông, chiến tranh Nga - Ukraine và bán đảo Triều Tiên.
Ông Tập kêu gọi Mỹ xử lý vấn đề Đài Loan thận trọng
TheoTân Hoa xã, ông Tập Cận Bình cho rằng nền kinh tế của Trung Quốc đang phải đối mặt với những tác động nặng nề từ các biện pháp mà Tổng thống Biden thực hiện, bao gồm kế hoạch hạn chế đầu tư của Mỹ vào các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, máy tính lượng tử, chất bán dẫn và xuất khẩu chip máy tính cao cấp của Trung Quốc.
Trong khi đó, ông Biden đã mô tả những biện pháp này là cần thiết nhằm bảo vệ an ninh quốc gia của Mỹ, và khẳng định rằng chúng không gây cản trở lớn đối với hầu hết các hoạt động thương mại giữa hai nước.
Ông Tập Cận Bình nhấn mạnh các hành động ly khai đòi "Đài Loan độc lập" không phù hợp với hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan.
Nếu Mỹ muốn duy trì hòa bình ở khu vực này, điều quan trọng là phải nhận thức rõ bản chất của vấn đề "Đài Loan độc lập" mà lãnh đạo Đài Loan Lại Thanh Đức và chính quyền Đảng Dân tiến theo đuổi.
Ông Tập kêu gọi Mỹ xử lý vấn đề Đài Loan một cách thận trọng, phản đối rõ ràng phong trào "Đài Loan độc lập" và ủng hộ sự thống nhất hòa bình của Trung Quốc.
Theo tường thuật của Tân Hoa xã, ông Biden nói Mỹ không tìm kiếm một "chiến tranh lạnh mới", không có ý định thay đổi hệ thống chính trị của Trung Quốc, không tìm cách tăng cường các liên minh chống lại Trung Quốc, không ủng hộ "Đài Loan độc lập" và cũng không tìm kiếm xung đột với Trung Quốc.
Mỹ cam kết không lợi dụng vấn đề Đài Loan để cạnh tranh với Trung Quốc.
Cũng về vấn đề Đài Loan, ông Biden kêu gọi Trung Quốc chấm dứt những hoạt động quân sự gây bất ổn của Bắc Kinh xung quanh hòn đảo này.
Bên cạnh đó Mỹ bày tỏ sẽ tiếp tục ủng hộ chính sách một Trung Quốc, sẵn sàng tăng cường liên lạc và đối thoại với Trung Quốc trong giai đoạn chuyển tiếp, để tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau và quản lý những khác biệt một cách có trách nhiệm.
Tổng thống Biden kêu gọi Trung Quốc chấm dứt ngay các hoạt động quân sự gây bất ổn xung quanh đảo Đài Loan - Ảnh: AFP
Thảo luận vấn đề Ukraine, Biển Đông, Triều Tiên
Cũng trong cuộc gặp với ông Biden, ông Tập khẳng định quyền phát triển của người dân Trung Quốc là bất khả xâm phạm và không thể bị bỏ qua. Mọi quốc gia đều có quyền bảo vệ an ninh quốc gia của mình, không thể khái quát hóa khái niệm an ninh quốc gia, càng không thể lợi dụng điều này để áp đặt các hạn chế hoặc tiến hành đàn áp các quốc gia khác.
Ông Tập phủ nhận các cáo buộc liên quan đến việc Trung Quốc tham gia tấn công mạng, cho rằng đây là những cáo buộc thiếu căn cứ và không có bằng chứng. Theo ông, bản thân Trung Quốc cũng là nạn nhân của các cuộc tấn công mạng quốc tế và luôn phản đối cũng như kiên quyết trấn áp mọi hình thức tấn công mạng.
Về Biển Đông, ông Tập nhấn mạnh phía Trung Quốc kiên quyết bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, quyền lợi và lợi ích hàng hải ở Biển Đông. Ông Tập khẳng định đối thoại và tham vấn giữa các bên là phương thức tốt nhất để giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông.
Trung Quốc cũng cho rằng Mỹ không nên can thiệp vào các tranh chấp song phương liên quan đến Biển Đông và không nên ủng hộ các hành động khiêu khích.
Về vấn đề Ukraine, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh lập trường và hành động của Trung Quốc đối với vấn đề Ukraine trước nay luôn rõ ràng, đó là hòa giải, hạ nhiệt tình hình, thúc đẩy hòa bình và khuyến khích đàm phán.
Về tình hình bán đảo Triều Tiên, nhà lãnh đạo Trung Quốc cho biết nước này sẽ không cho phép chiến tranh và hỗn loạn nổ ra trên bán đảo Triều Tiên, nhưng đồng thời cũng sẽ không ngồi yên nhìn an ninh chiến lược và các lợi ích cốt lõi của Trung Quốc bị đe dọa.
Phái đoàn hai nước Mỹ và Trung Quốc tham dự cuộc gặp tại Lima, Peru ngày 16-11 - Ảnh: AFP
Cam kết duy trì quan hệ song phương
Trong buổi hội đàm, ông Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng mục tiêu của Trung Quốc trong việc cam kết phát triển ổn định, lành mạnh và bền vững quan hệ Trung - Mỹ vẫn không thay đổi.
Các nguyên tắc xử lý quan hệ này, bao gồm tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình và hợp tác cùng có lợi.
Quan điểm bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của Trung Quốc vẫn vững vàng, đồng thời mong muốn duy trì tình hữu nghị truyền thống giữa nhân dân Trung Quốc và Mỹ cũng không hề thay đổi.
Trung Quốc sẵn sàng tiếp tục duy trì đối thoại, mở rộng hợp tác, quản lý các khác biệt và duy trì động lực ổn định cho quan hệ Trung - Mỹ.
Phía ngược lại, Tổng thống Biden đã phát biểu rằng quan hệ Mỹ - Trung, với tư cách là mối quan hệ song phương quan trọng nhất trên thế giới, không chỉ ảnh hưởng đến nhân dân của hai quốc gia mà còn tác động đến tương lai toàn cầu.
Theo Tân Hoa xã, trong bốn năm qua, Mỹ và Trung Quốc đã cùng nhau hợp tác để khôi phục và thiết lập các kênh đối thoại và liên lạc mới.
Điều này bao gồm việc duy trì các cuộc trao đổi chiến lược thường xuyên giữa các nhóm ngoại giao và an ninh của hai bên, cũng như tiến hành các cuộc đối thoại thẳng thắn và sâu sắc, từ đó giúp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau.
Đặc biệt, kể từ cuộc gặp gỡ giữa ông và lãnh đạo Trung Quốc tại San Francisco một năm trước, hai bên đã đạt được nhiều tiến triển rõ rệt trong các lĩnh vực quân sự, chống ma túy, thực thi pháp luật, trí tuệ nhân tạo, biến đổi khí hậu, giao lưu nhân văn và các lĩnh vực khác.
Mỹ và Trung Quốc cũng hỗ trợ lẫn nhau trong việc đăng cai Hội nghị cấp cao APEC 2026 và Hội nghị Thượng đỉnh G20, thể hiện những lợi ích mà hợp tác giữa hai quốc gia có thể mang lại cho người dân.
Hai nguyên thủ quốc gia đã nhắc lại bảy điểm chung mà cả hai bên đã đạt được về các nguyên tắc chỉ đạo trong quan hệ Trung - Mỹ, bao gồm tôn trọng lẫn nhau, chung sống hòa bình, duy trì liên lạc thường xuyên, ngăn ngừa xung đột, tuân thủ Hiến chương Liên Hiệp Quốc, hợp tác trong các lĩnh vực có lợi ích chung và quản lý có trách nhiệm các yếu tố cạnh tranh trong quan hệ song phương.
Cả hai bên đều cam kết duy trì những nguyên tắc này, tiếp tục ổn định quan hệ Trung - Mỹ và đạt được một sự chuyển tiếp suôn sẻ trong tương lai.
Chủ tịch Tập Cận Bình trong cuộc gặp với Tổng thống Joe Biden tại Lima, Peru ngày 16-11 - Ảnh: AFP
Lãnh đạo của Mỹ và Trung Quốc đánh giá tích cực vai trò quan trọng của sự giao lưu chiến lược giữa hai nước, cùng với việc duy trì liên lạc thường xuyên giữa các nhóm ngoại giao, an ninh, cũng như các cơ chế đối thoại trong các lĩnh vực quân sự, kinh tế, thương mại, tài chính và những lĩnh vực khác.
Đồng thời, Mỹ và Trung Quốc nhất trí tiếp tục duy trì đà trao đổi và tăng cường phối hợp chính sách kinh tế vĩ mô. Hai bên cũng ghi nhận những tiến bộ tích cực đạt được trong đối thoại và hợp tác trong các lĩnh vực như kiểm soát ma túy, biến đổi khí hậu, trí tuệ nhân tạo kể từ cuộc gặp ở San Francisco.
Lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ tin tưởng rằng hai bên đã có cuộc đối thoại thẳng thắn và mang tính xây dựng về quản trị trí tuệ nhân tạo, đồng thời cùng ký kết các nghị quyết liên quan tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.