Tổng thống Mỹ Donald Trump ngồi tại Bàn Kiên định ở Phòng Bầu dục, trước mặt là Elon Musk. Ông hỏi tỷ phú Mỹ rằng liệu chính quyền có thể giúp gì cho Tesla, công ty xe điện của Musk. Tại cuộc gặp đầu năm 2020 đó, tỷ phú Mỹ chưa thấy cần hỗ trợ gì từ ông Trump trong nhiệm kỳ đầu.
Nhưng tuần trước, Tổng thống Trump dường như đã mang lại chiếc phao cứu sinh tuyệt vời cho nhà tài trợ lớn nhất trong chiến dịch tranh cử của ông và hiện là đồng minh thân cận nhất. Trong sự kiện chưa từng có tiền lệ trong khuôn viên Nhà Trắng hôm 11/3, ông Trump đã giới thiệu những chiếc xe Tesla và thông báo đã mua chiếc Model S màu đỏ.
Sự kiện đã khuấy động làn sóng ủng hộ của phe bảo thủ đối với Tesla, công ty đang chứng kiến giá cổ phiếu giảm mạnh, nỗi thất vọng của nhà đầu tư, làn sóng tẩy chay của người tiêu dùng và những cuộc biểu tình trên khắp nước Mỹ.
Tổng thống Trump cùng các cấp phó đang cảnh báo những người phá hoại Tesla rằng sẽ xem xét đưa người biểu tình chống phá công ty xe điện vào danh sách khủng bố trong nước.
"Nếu bạn định động vào một chiếc xe Tesla, hãy đến các đại lý và tốt hơn hết là nên coi chừng vì chúng tôi đang theo sát bạn. Nếu bạn tài trợ cho hành động đó, chúng tôi sẽ truy lùng và tìm ra bạn là ai", Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Pam Bondi nói trong cuộc phỏng vấn với Fox Business ngày 14/3.
Tổng thống Donald Trump (phải) và tỷ phú Elon Musk đứng bên chiếc xe Tesla Model S tại sự kiện ở Nhà Trắng ngày 11/3. Ảnh: AP
Các chính trị gia đảng Cộng hòa và những người có ảnh hưởng trong thế giới MAGA đang kêu gọi người ủng hộ mua xe điện của Musk. Chỉ tay vào chiếc Tesla trong bức ảnh đăng trên mạng xã hội X hôm 14/3, thượng nghị sĩ Cộng hòa Ted Cruz nói "đây có thể là thứ tuyệt vời nhất tôi từng thấy".
Chiến dịch đã khiến lượt tìm kiếm "mua một chiếc Tesla" gia tăng ở nhiều bang truyền thống của đảng Cộng hòa, theo dữ liệu của Google Trends. Cổ phiếu của Tesla đã phục hồi nhẹ.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Harrison Fields nhấn mạnh "Tổng thống tự hào về thành quả của doanh nghiệp Mỹ. Ông ấy luôn và sẽ tiếp tục công khai ủng hộ các sản phẩm do Mỹ sản xuất".
Liên minh giữa tỷ phú Musk và Tổng thống Trump đã phát triển mạnh mẽ kể từ khi ông chủ Tesla rót gần 290 triệu USD cho chiến dịch tái tranh cử của ứng viên đảng Cộng hòa năm 2024. Hai người đã nhiều lần xuất hiện cùng nhau trong các sự kiện và Musk hiện giữ vai trò phụ trách Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE).
Tuy nhiên, chiến dịch tinh giản nhân sự, cắt giảm ngân sách quyết liệt của ông Musk vấp nhiều tranh cãi. Gần một nửa số người Mỹ không tán thành công việc của ông trong chính phủ liên bang, theo cuộc thăm dò gần đây của Washington Post/Ipsos.
Cổ phiếu của Tesla gần đây giảm 35%, khiến công ty mất đi khoản lợi nhuận mà họ giành được sau khi ông Trump đắc cử. Các nhà đầu tư giờ đây coi mối quan hệ thân cận giữa ông Musk với Tổng thống Trump như yếu tố gây ảnh hưởng tiêu cực tới công ty xe điện này.
Hàng loạt cuộc biểu tình nổ ra ở nhiều thành phố phản đối Musk và Tesla. Một số trụ sạc của Tesla đã bị đốt phá. Để đối phó làn sóng biểu tình phá hoại gần đây, những người ủng hộ ông Trump đang nỗ lực giúp công ty của Musk.
Lily Tang Williams, người từng tranh cử ghế quốc hội ở New Hampshire, ngày 10/3 đăng video cô đang lái xe điện Tesla. J.R. Majewski, cựu ứng viên nghị sĩ Cộng hòa ở bang Ohio, đăng ảnh chiếc Tesla mới cùng dòng chú thích "Model S Plaid. Cảm ơn Tesla và Elon Musk".
Người dẫn chương trình Sean Hannity của Fox News thông báo trên truyền hình rằng ông sẽ mua chiếc Model S nhằm bày tỏ đoàn kết với Musk. Một số lãnh đạo doanh nghiệp cánh hữu, trong đó có doanh nhân kiêm cựu ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Vivek Ramaswamy, cho rằng nhiều công ty có thể thành công rực rỡ khi phục vụ những người bảo thủ.
"Trước đây, sở hữu một chiếc Tesla báo hiệu rằng người lái am hiểu công nghệ, có ý thức về môi trường hoặc đơn giản là giàu có. Bây giờ, đối với nhiều người, điều đó báo hiệu thông điệp khác: sự ủng hộ chính trị đối với Elon Musk", Camila Domonoske, nhà phân tích của NPR, nhận xét.
Sự kiện giới thiệu xe Tesla ở Nhà Trắng tuần trước được xem là đỉnh điểm của quá trình biến chuyển kéo dài một năm trong mối quan hệ chính trị mạnh mẽ nhất ở Mỹ. Tỷ phú công nghệ Elon Musk từng ủng hộ ông Joe Biden và hoài nghi ông Trump, nhưng đã đảo ngược điều này sau đó.
Dữ liệu khảo sát cho thấy mức độ phổ biến của thương hiệu Tesla trong đảng Cộng hòa và phe bảo thủ đang tăng vọt. Nhiều người mua xe Tesla vì họ thấy bất bình trước phản ứng dữ dội chống lại ông Musk và Tổng thống Trump, điều mà họ cho là không công bằng.
"Thành thật mà nói đó là điều thúc đẩy tôi mua thêm chiếc xe Tesla. Nếu mọi người ghét người đàn ông này, điều đó sẽ khiến tôi mua nhiều hơn nữa", Kamali Wright, người làm về marketing ở Florida, nói.
Wright sở hữu một chiếc Model 3. Anh mô tả tỷ phú Musk và Tổng thống Trump là hai người đàn ông mà mình yêu thích. Wright thậm chí muốn có một chiếc bán tải điện Cybertruck.
Người biểu tình phản đối Elon Musk bên ngoài đại lý Tesla ở West Bloomfield Township, Michigan ngày 13/3. Ảnh: AFP
Tuy nhiên, giới quan sát cảnh báo làn sóng ủng hộ của phe bảo thủ dành cho Musk và Tesla cũng đi kèm rủi ro, khi có thể khiến các khách hàng có lập trường trung dung xa lánh.
"Sẽ là rủi ro nếu ông Musk đặt cược rằng có thể thu lợi kinh tế thông qua việc đứng về phía MAGA. Mối nguy hiểm đối với Musk chính là ông ấy sẽ trở thành hiện thân của chủ nghĩa tư bản thân hữu", Paul Barret, phó giám đốc Trung tâm Kinh doanh và Nhân quyền Stern tại Đại học New York, nói.
Một số nhà phân tích cho rằng sự ủng hộ của phe bảo thủ có lẽ không đủ để đảo ngược đà sụt giảm của Tesla. "Nếu thực tế các đơn hàng của Tesla giảm so với cùng kỳ năm ngoái, tôi nghĩ điều đó liên quan tới những tổn hại về thương hiệu", Gene Munster, đối tác quản lý tại công ty Deepwater Asset Management, nói.
Đối với nhiều người chỉ trích, sự kiện tại Nhà Trắng là điềm báo cho những lo ngại về xung đột lợi ích giữa công việc của chính phủ và hoạt động kinh doanh của Musk. Bốn thượng nghị sĩ Dân chủ đã yêu cầu Văn phòng Đạo đức Chính phủ Mỹ khuyến nghị điều tra về động thái quảng bá cho Tesla của ông Trump và ông Musk.
Gerry Connolly, nghị sĩ đảng Dân chủ kiêm thành viên Ủy ban Giám sát Hạ viện, gửi thư cho luật sư David Warrington của ông Trump tuần trước để hỏi về nguy cơ vi phạm đạo đức từ hành động này. Connolly yêu cầu Nhà Trắng chỉ rõ nhân viên chính phủ nào đã giúp tổ chức sự kiện, cũng như đang tìm hiểu quan chức Nhà Trắng nào có liên hệ với Tesla và được hưởng lợi tài chính từ công ty này. Nhà Trắng được yêu cầu hồi đáp trước ngày 26/3.
"Người Mỹ đang gặp khó khăn để trang trải đủ chi phí mua hàng tạp hóa, chăm sóc trẻ em và nhà ở. Giải pháp của Tổng thống Trump cho cuộc khủng hoảng kinh tế là quảng cáo xe hơi mà ông ấy hy vọng giúp đẩy giá cổ phiếu Tesla. Đây là công ty của một trong những nhà tài trợ chiến dịch lớn nhất, đồng thời là nhân viên trong chính quyền liên bang", Connolly viết.
Một người quen biết ông Musk không cho rằng những áp lực đối với Tesla sẽ khiến ông Musk xa rời hoạt động của DOGE, khi ủy ban được giao nhiệm vụ hoàn thành nỗ lực tinh giản chính phủ trước ngày 4/7/2026.
"Elon nghĩ đó là việc quan trong nhất và khi ông ấy tập trung rất nhiều cho mục tiêu đó, nó sẽ được làm đến cùng. Không gì có thể kéo ông ấy ra khỏi nó, trừ khi chính ông ấy muốn như thế", người này nói.
Tuy nhiên, nỗ lực giúp đỡ Tesla của ông Trump đang gặp phải trở ngại lớn từ chính công ty xe điện này. Cơ quan An toàn Giao thông Cao tốc Quốc gia Mỹ đã yêu cầu triệu hồi gần như toàn bộ xe Cybertruck đang lưu hành để sửa tấm ốp thân bị bung khi xe đang chạy.
Đây là đợt triệu hồi thứ 8 của mẫu bán tải kể từ tháng 1/2024, giáng thêm đòn nặng nề vào hãng xe điện Mỹ, biến Cybertruck thành sản phẩm nhiều bê bối nhất của Tesla.
Thùy Lâm (Theo Washington Post, NPR)
