Khoảng 30 nhà điều tra của Văn phòng Điều tra Tham nhũng đối với quan chức cấp cao Hàn Quốc (CIO) cùng 120 cảnh sát sáng sớm 3/1 tập trung trước dinh thự của Tổng thống Yoon Suk-yeol, nhằm thực hiện lệnh bắt ông do Tòa án Quận Seoul đưa ra hồi đầu tuần.
Biện pháp được tiến hành sau khi ông Yoon phớt lờ cả 3 lệnh triệu tập thẩm vấn do CIO đưa ra. Lần cuối cùng ông Yoon rời dinh thự dường như là ngày 12/12/2024, khi ông tới Văn phòng Tổng thống gần đó và tuyên bố "sẽ chiến đấu đến cùng" trước nỗ lực luận tội ông.
Tuy nhiên, nỗ lực thất bại và các điều tra viên phải bỏ cuộc sau nhiều giờ đối mặt với vòng vây chặt chẽ của lực lượng bảo vệ dinh thự, gồm các đặc vụ Cơ quan An ninh Tổng thống (PSS) và một đơn vị quân đội trực thuộc Bộ Tư lệnh Phòng vệ Thủ đô.
Ôtô của PSS chặn cổng vào dinh thự Tổng thống ở Seoul hôm 3/1. Ảnh: AFP
Nhóm điều tra đã gặp trở ngại ngay từ đầu, khi 20 đặc vụ thuộc Cơ quan An ninh Tổng thống (PSS) khóa cổng và buộc họ đứng chờ bên ngoài hàng rào dinh thự suốt gần một giờ.
PSS là cơ quan độc lập, hoạt động theo mô hình của Sở Mật vụ Mỹ, chịu trách nhiệm bảo vệ các lãnh đạo hàng đầu của Hàn Quốc, gồm Tổng thống và Thủ tướng, cùng các văn phòng, dinh thự và gia đình của họ, cũng như nguyên thủ nước ngoài đến thăm Hàn Quốc.
Cơ quan này còn có nhiệm vụ bảo vệ các cựu tổng thống và gia đình trong vòng 10 năm sau khi họ rời nhiệm sở. Sau khi hết thời hạn này, trách nhiệm sẽ được chuyển giao Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Hàn Quốc.
Tiền thân của PSS là Lực lượng Cảnh sát An ninh Tổng thống, được thành lập năm 1949 và sau đó đổi tên thành Cảnh sát Tổng thống Nhà xanh. Đơn vị này đổi tên thành PSS vào năm 1963 với giám đốc đầu tiên là Hong Jong-chul.
PSS được trao nhiều trách nhiệm và quyền lực hơn, trong đó có điều động quân đội và cảnh sát, sau khi đặc nhiệm Triều Tiên đột kích Nhà Xanh năm 1968 và đệ nhất Phu nhân Yuk Young-soo thiệt mạng trong vụ Tổng thống Park Chung-hee bị ám sát hụt năm 1974.
Các điều tra viên bên trong khuôn viên dinh thự Tổng thống Yoon ngày 3/1. Ảnh: Yonhap
Giám đốc PSS luôn được đích thân tổng thống bổ nhiệm, đồng nghĩa đây là người được nguyên thủ Hàn Quốc tin tưởng. Giám đốc PSS hiện nay là Park Jong-joon, người mới đảm nhận chức vụ từ hồi tháng 9/2024, sau khi lãnh đạo tiền nhiệm Kim Yong-hyun được chọn làm Bộ trưởng Quốc phòng.
Sau khi vượt qua cổng, nhóm điều tra viên tiếp tục bị cản trở bởi quân nhân Lữ đoàn An ninh số 55 thuộc Bộ tư lệnh Phòng vệ Thủ đô. Đây là đơn vị phụ trách an ninh vòng ngoài của dinh thự Tổng thống, thuộc quyền chỉ huy của PSS theo Đạo luật An ninh Tổng thống, không chịu sự điều động từ quân đội.
Văn phòng Công tố Hàn Quốc nhiều lần cảnh báo những người ngăn cản thi hành lệnh bắt giữ ông Yoon có thể bị bắt với cáo buộc cản trở công vụ, dẫn đến lo ngại rằng các binh sĩ Lữ đoàn 55 sẽ đối mặt nguy cơ bị xử lý hình sự vì làm theo lệnh của chỉ huy.
Đề cập vấn đề này, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Hàn Quốc Jeon Ha-gyu cho biết cần kiểm tra liệu các quân nhân có được triển khai một cách bất hợp pháp hay không. "Chúng tôi chưa nắm rõ tình hình thực tế tại hiện trường", ông Jeon nói.
Các điều tra viên đối đầu với binh sĩ Lữ đoàn 55 trong gần hai giờ trước khi vượt qua được rào cản. Tuy nhiên, họ lại tiếp tục phải đối mặt với lực lượng cận vệ của PSS, khi đó đang phụ trách bảo vệ vòng trong dinh thự.
Các điều tra viên trình lệnh bắt và khám xét cho giám đốc PSS và đề nghị ông hợp tác. Ông Park kiên quyết không cho tiến hành khám xét, viện dẫn Đạo luật Cơ quan An ninh Tổng thống và mô tả dinh thự là khu vực an ninh.
Quan chức Văn phòng Công tố Hàn Quốc cho biết 20 điều tra viên và 80 cảnh sát phải dừng chân cách dinh thự khoảng 200 m. "Hơn 10 xe buýt đỗ tại đó, cùng khoảng 200 binh sĩ, nhân viên an ninh đã xếp kín như bức tường người, khiến các điều tra viên không thể tiến vào trong", quan chức Văn phòng Công tố Hàn Quốc cho biết, thêm rằng đã xảy ra "vài cuộc ẩu đả lớn và nhỏ".
Các điều tra viên rời dinh thự Tổng thống sau khi lệnh bắt bị đình chỉ hôm 3/1. Ảnh: AFP
Ba điều tra viên đã được phép đến gần nơi Tổng thống Yoon ở nhưng không thể vào bên trong, nên không thể xác định liệu ông có nhà hay không.
Sau gần 6 tiếng triển khai điều tra viên tại dinh thự, Văn phòng Công tố Hàn Quốc thông báo đình chỉ thực thi lệnh bắt, cho rằng nỗ lực này "bất khả thi do bế tắc kéo dài và lo ngại về an toàn của những người có mặt ở hiện trường".
Phạm Giang (Theo Yonhap)