Hiện nay, tại nhiều bệnh viện công đang diễn ra thực trạng thiếu thuốc, hóa chất, vật tư y tế phục vụ chăm sóc sức khỏe cho người bệnh. Nguyên nhân được cho là do các bệnh viện gặp những vướng mắc dẫn tới chậm đấu thầu mua sắm. Nhiều người bệnh phải ra ngoài chiếu chụp từ các phòng khám tư…
Bên hành lang Quốc hội, Giáo sư Nguyễn Anh Trí (đại biểu quốc hội đoàn Hà Nội) đã có những trao đổi với báo chí để hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Không mặn mà với các gói thầu y tế
- Hiện nay, có nhiều độc giả phản ánh khi họ tới các bệnh viện khám, nhưng bác sỹ không chỉ định thực hiện được các kỹ thuật do bệnh viện thiếu vật tư, hóa chất. Ý kiến của ông về vấn đề này ra sao?
Đại biểu Nguyễn Anh Trí: Quả thật hiện nay có thực tế tại một số bệnh viện công trên toàn quốc xảy ra tình trạng thiếu vật tư y tế, thuốc men, sinh phẩm, thậm chí thiếu cả thiết bị y tế.
Nguyên nhân là các giám đốc không mặn mà làm, thậm chí người ta ngần ngại thực hiện các gói thầu mua sắm thiết bị y tế đó. Đây là thực tế xảy ra rất phổ biến, đã được báo chí, xã hội lên tiếng.
[Bến Tre xử lý sai phạm trong mua sắm vật tư y tế phòng, chống dịch]
Cá nhân tôi cũng thấy điều đó. Đây là điều đáng quan ngại vì sẽ tác động xấu đến người bệnh, ảnh hưởng đến chất lượng khám chữa bệnh, gây tốn kém cho người bệnh vì họ phải mua vật tư, thuốc men ở ngoài và không quản lý được chất lượng thì sẽ rất nguy hiểm.
- Là một người làm trong ngành y và ở vị trí quản lý trong nhiều năm, ông có thể đánh giá vì sao có thực trạng như vậy?
Đại biểu Nguyễn Anh Trí: Nguyên nhân thì nhiều. Nhìn bề ngoài, mọi người cho rằng vì bây giờ nhiều cán bộ y tế gặp sai phạm, từ cấp nhỏ như trưởng khoa cho tới cấp giám đốc bệnh viện, thậm chí lên đến cả Thứ trưởng, Bộ trưởng Bộ Y tế, vì vậy dẫn đến, cán bộ y tế sợ không dám làm.
Tôi đã từng làm công tác quản lý trong ngành y và cũng là đại biểu Quốc hội, tôi nhận thấy nguyên nhân sâu xa là trong hệ thống pháp luật của chúng ta vẫn còn nhiều chỗ còn thiếu, bất cập, không cập nhật kịp với tình hình. Bên cạnh đó, cũng có yếu tố nhiều cán bộ sai phạm khi làm, đặc biệt trong quá trình chống dịch, dẫn đến chuyện này chuyện kia… Bởi vậy, những người làm quản lý phải nhìn nhận lại.
Tôi nghĩ họ không sợ, mà thấy rằng đang bị thiếu nhiều yếu tố và nếu cố tình làm sẽ dẫn tới vi phạm. Do vậy, để an toàn, họ đang chờ đợi một sự thay đổi, sự bổ sung, cập nhật thật hành lang pháp lý đầy đủ.
Cái gốc rễ của vấn đề là ở chỗ đó.
- Theo ông, chúng ta có cần đưa ra các biện pháp trước mắt để giải quyết thực trạng này trong khi chờ hành lang pháp lý hoàn thiện?
Đại biểu Nguyễn Anh Trí: Tôi nghĩ cần có những biện pháp trước mắt và biện pháp mang tính lâu dài.
Trước mắt, các cơ quan quản lý từ cấp bộ đến Chính phủ phải nhanh chóng bổ sung, sửa chữa, điều chỉnh các vấn đề dựa trên cơ sở của Nghị quyết 12 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Nghị quyết 43 của Quốc hội, tháo gỡ ngay các khúc mắc, tạo sự yên tâm cho các cán bộ quản lý của ngành y tế triển khai các việc để có thuốc phục vụ cho người bệnh, để có hóa chất, sinh phẩm phục vụ công tác xét nghiệm.
Còn giải pháp lâu dài thì phải rà soát lại tất cả hệ thống, văn bản pháp luật đã có để kịp thời bổ sung quy định để người làm công tác quản lý trong nhành y yên tâm làm việc.
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó đòi hỏi phải là cả một quá trình, vì rất nhiều vấn đề liên quan về Luật Khám chữa bệnh, Luật Bảo hiểm, Luật Đấu thầu mua sắm, Luật về giá, Luật Y học dự phòng… cần phải sửa chữa lại.
Xử lý thích đáng cán bộ làm sai quy định
- Ông có nghĩ rằng vai trò quản lý của những người đứng đầu trong câu chuyện này là nhân tố quyết định nhất?
Đại biểu Nguyễn Anh Trí: Thực ra cán bộ y tế đã được cử làm quản lý thì họ không hề kém và cũng không phải ai cũng xấu. Lâu nay chúng ta thấy có thực tế là thiếu một hành lang pháp lý chuẩn mực, đầy đủ, cho nên nhiều người khi làm bị vướng, dẫn đến sai sót, nhất là trong bối cảnh chống dịch như chống giặc, cứu bệnh như cứu hỏa…
Còn một mặt khác không loại trừ là có những người khi bổ nhiệm có thể họ rất tốt, nhưng quá trình làm việc, vì có những kẽ hở mà họ dựa vào đó để làm những việc sai trái. Và, những ai làm việc với mục đích sai trái thì phải bị xử lý thích đáng.
Nhưng điều tôi mong mỏi là chúng ta phải hành lang pháp lý thật tốt để không có những kẽ hở pháp luật, "tạo điều kiện" cho những sai phạm.
- Nhiều người cho rằng, ngành y đang ở tâm bão, phải hứng chịu rất nhiều lời chỉ chích của dư luận, nhiều nhân viên y tế không còn động lực làm việc. Ông nghĩ sao về vấn đề này?
Đại biểu Nguyễn Anh Trí: Đây là vấn đề quan rất trọng. Chính phủ cần phải vào cuộc ngay mà trước tiên là động viên, hướng dẫn, tạo điều kiện, chỉ ra những việc để những người quản lý trong ngành y tế thấy đó là việc đúng và phải làm ngay; còn việc xấu, việc sai trái thì phải tránh.
Bên cạnh đó, người dân, xã hội, cộng đồng phải hết sức chia sẻ với ngành y tế lúc này, để người cán bộ quản lý ngành y tế vững tâm, bình tâm trở lại, an yên làm việc. Bởi nếu để cho cán bộ quản lý ngành y tế còn lo lắng, còn ngần ngại thì tác hại, cái ảnh hưởng lớn nhất vẫn là người bệnh.
Tôi rất mong cộng đồng hết sức thông cảm, chia sẻ để giúp cho ngành y tế vững vàng trở lại.
- Xin trân trọng cảm ơn đại biểu!./.