Điều dưỡng Lê Thị Kim Ngân (trạm y tế phường 2, quận Tân Bình, TP.HCM) lấy thuốc phát cho bệnh nhân - Ảnh: DUYÊN PHAN
Danh mục thuốc bảo hiểm y tế (BHYT) đang được phân cấp theo hạng bệnh viện, trong đó danh mục thuốc của trạm y tế chỉ khoảng 25%. Điều này khiến nhiều người bệnh mạn tính phải lên tuyến trên để lĩnh thuốc thay vì đến trạm y tế gần nhà.
Thông tư 37 vừa được Bộ Y tế ban hành có hiệu lực từ 1-1-2025 quy định các cơ sở y tế được sử dụng toàn bộ các thuốc trong danh mục BHYT phù hợp với phạm vi hoạt động chuyên môn, điều trị mà không phân biệt hạng bệnh viện hay cấp chuyên môn kỹ thuật.
Quy định này đang được nhiều người dân, y tế cơ sở mong đợi.
Bổ sung thuốc cho trạm y tế, bệnh nhân vui mừng
Hiện quỹ BHYT đang chi trả cho hơn 1.000 loại thuốc hóa dược, sinh phẩm. Trong đó các loại thuốc hầu hết được sử dụng tại bệnh viện hạng II trở lên, bệnh viện hạng III sử dụng khoảng 795 loại thuốc chiếm khoảng 77%. Trạm y tế xã được sử dụng khoảng 262 loại thuốc chiếm 25,26% và một số thuốc điều trị các bệnh mạn tính cấp tại trạm theo hướng dẫn chẩn đoán điều trị của Bộ Y tế.
Chia sẻ với Tuổi Trẻ, bà Nguyễn Thị Minh Tâm - trạm trưởng trạm y tế xã Viên Nội, huyện Ứng Hòa, Hà Nội - cho hay hiện trên địa bàn đang khám chữa bệnh ban đầu cho hơn 4.000 người dân.
Trong đó nhiều người cao tuổi mắc nhiều bệnh mạn tính như đái tháo đường, cao huyết áp, gout...
Có những bệnh nhân phải cấp từ 5 - 6 loại thuốc, nhưng trạm y tế chỉ có 3 - 4 loại thuốc BHYT. Vì vậy, người dân phải di chuyển lên tuyến huyện để được cấp thuốc hoặc phải tự chi trả.
"Việc trạm y tế được cấp các loại thuốc điều trị bệnh mạn tính như các tuyến cao hơn sẽ giúp người dân đỡ mất thời gian di chuyển. Đặc biệt, những người này đều là người cao tuổi, việc đi lại khó khăn, cần người hỗ trợ", bà Tâm chia sẻ.
Bà cũng cho rằng khi danh mục thuốc BHYT tại trạm y tế được bổ sung sẽ giúp giảm gánh nặng cho tuyến trên, người bệnh mạn tính được quản lý, cấp phát thuốc từ cấp địa phương.
Là người bệnh mắc bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường điều trị ổn định nhiều năm nay, bà Nguyễn Thị Lan (69 tuổi, Hà Nội) thường xuyên phải đến bệnh viện huyện cách nhà 10km để khám định kỳ và lấy thuốc.
Bà Lan chia sẻ tháng nào cũng phải xuống bệnh viện huyện lấy thuốc vì trạm y tế chưa được cấp thuốc điều trị đái tháo đường mà chỉ cấp thuốc điều trị tăng huyết áp. Bên cạnh đó, loại thuốc huyết áp bà đang sử dụng ở trạm y tế cũng không có.
"Nếu trạm y tế có thêm thuốc điều trị các bệnh mạn tính thì người dân mừng quá", bà Lan bày tỏ.
Thông tuyến thuốc đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT
Theo quy định mới, các cơ sở y tế được sử dụng toàn bộ các thuốc trong danh mục BHYT phù hợp với phạm vi hoạt động chuyên môn, điều trị mà không phân biệt hạng bệnh viện hay cấp chuyên môn kỹ thuật.
Đồng thời bỏ quy định phân chia danh mục thuốc theo hạng bệnh viện, bổ sung các quy định mới về hướng dẫn thanh toán thuốc.
Giải thích về quy định này, bà Vũ Nữ Anh, phó vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế), cho biết thuốc luôn là cấu phần quan trọng và chiếm tỉ lệ lớn trong tổng chi phí khám bệnh chữa bệnh BHYT.
Bà cho hay danh mục thuốc và quy định về thanh toán BHYT được thực hiện theo thông tư số 20/2022, song bộc lộ một số vấn đề vướng mắc đòi hỏi cần sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp tình hình thực tế. Vì vậy Bộ Y tế ban hành thông tư 37 nhằm gỡ khó cho các bệnh viện và thuận tiện cho người bệnh.
Bà Anh thông tin các cơ sở y tế được sử dụng toàn bộ các thuốc trong danh mục, phù hợp với phạm vi hoạt động chuyên môn, hướng dẫn chẩn đoán và điều trị, không phân biệt hạng bệnh viện hay cấp chuyên môn kỹ thuật. Điều này sẽ góp phần tăng cường tiếp cận thuốc cho người bệnh và cho cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, đồng thời nâng cao năng lực chuyên môn của cán bộ tại trạm y tế xã.
Cần nâng cao năng lực y tế cơ sở
Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Hà Ngọc Cường, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, cho hay cập nhật danh mục thuốc điều trị cho trạm y tế đảm bảo đáp ứng chuyên môn, kỹ thuật sẽ giúp người dân thuận lợi hơn, giảm tải cho tuyến trên.
"Tuy nhiên điều quan trọng nhất hiện nay cần làm là nâng cao cơ sở vật chất, trang thiết bị và trình độ chuyên môn cho tuyến cơ sở. Nếu trạm y tế có đủ chuyên môn và thiết bị để theo dõi bệnh nhân, đủ thuốc để cấp phát thì sẽ giúp bệnh nhân giảm tải rất nhiều. Đặc biệt ở những vùng sâu, vùng xa, việc đi lại còn gặp nhiều khó khăn", bác sĩ Cường chia sẻ.
Ông Bế Văn Khánh, giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn, cũng cho hay quy định này chủ yếu tác động đến y tế tuyến cơ sở. Tuy nhiên năng lực y tế cơ sở hiện nay còn nhiều hạn chế, người dân chưa mấy "mặn mà".
Vì vậy cần có chính sách nâng cao chất lượng của y tế cơ sở, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, để người dân tin tưởng. Bên cạnh đó, cũng cần tính toán, đăng ký danh mục thuốc phù hợp với địa bàn dân cư, mô hình bệnh tật để tránh lãng phí nguồn thuốc nếu không sử dụng hết.
Tạo thuận lợi cho người bệnh
Bà Trần Thị Trang - vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế - cho rằng quy định này sẽ giúp người bệnh sau khi chẩn đoán ban đầu ở tuyến trên, chuyên sâu, kỹ thuật cao, có thể trở về chăm sóc tại y tế xã hay bệnh viện huyện, người bệnh được tiếp nhận quản lý bệnh tại tuyến dưới, nhận thuốc giống như thuốc ở tuyến trên.
Ví dụ như thuốc tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường... như khi khám ở bệnh viện tuyến tỉnh hay bệnh viện thuộc Bộ Y tế.
"Quy định này tạo điều kiện phát triển cho y tế cơ sở do bảo đảm tính công bằng trong tiếp cận và chi trả BHYT đối với thuốc. Đồng thời góp phần hạn chế tình trạng người bệnh lựa chọn đi khám bệnh, chữa bệnh tại các cơ sở cấp chuyên môn kỹ thuật cao, giảm bớt tình trạng quá tải tại một số cơ sở cấp chuyên môn kỹ thuật cao", bà Trang nhấn mạnh.