Ngoài việc có mùi thơm dễ chịu, cây hương thảo còn là nguồn cung cấp các hợp chất chống viêm và chống oxy hóa cũng như các chất dinh dưỡng thiết yếu - Ảnh minh họa
Bác sĩ Nguyễn Thùy Ngân, Viện Nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam, cho biết cây hương thảo có nguồn gốc từ khu vực Địa Trung Hải, đã được sử dụng trong nấu ăn và y học tự nhiên trong hàng ngàn năm. Ngày nay nó phát triển khắp châu Á, châu Mỹ và châu Âu.
Cây hương thảo thường được sử dụng làm gia vị nấu ăn. Ngoài ra, nó còn có nhiều công dụng trị liệu và gia dụng, bao gồm pha trà thảo dược, nến thơm, nước hoa, sản phẩm chăm sóc tóc.
Loại thảo dược này có mùi và vị đậm đà, đồng thời chứa nhiều chất chống oxy hóa, tinh dầu dễ bay hơi và các hợp chất khác. Hương vị của hương thảo được mô tả là ấm và hơi đắng.
Nó cùng họ thực vật với bạc hà (họ Lamiaceae, bao gồm hơn 7.000 loài), nhưng không có hương vị bạc hà riêng biệt. Cây hương thảo cũng là nguồn cung cấp tinh dầu hương thảo đậm đặc, được sử dụng để giúp giảm các tình trạng bao gồm đau, viêm, đau dạ dày, lo lắng và các vấn đề về hô hấp.
Theo bác sĩ Ngân, ngoài việc có mùi vị thơm và dễ chịu, loại thảo dược này còn là nguồn cung cấp các hợp chất chống viêm và chống oxy hóa cũng như các chất dinh dưỡng thiết yếu bao gồm sắt, calci và vitamin A, C, B6. Một số lợi ích của hương thảo như:
Cung cấp chất chống oxy hóa
Do nguồn cung cấp dồi dào chất chống oxy hóa và hóa chất hoạt tính sinh học (bao gồm diterpen phenolic), dùng hương thảo có thể giúp chống lại stress oxy hóa và hỗ trợ hệ thống miễn dịch. Nó cũng được biết là có tác dụng thúc đẩy tuần hoàn khỏe mạnh và chống lại chứng viêm.
Một cách khác mà chất chống oxy hóa của hương thảo có thể có lợi là khả năng tăng cường sức khỏe của da bằng cách chống lại các tổn thương gốc tự do dẫn đến các dấu hiệu lão hóa.
Có thể giúp nâng cao tâm trạng và tăng cường sự tỉnh táo
Giống như một số loại thảo mộc khác thuộc họ bạc hà, mùi hương thảo được coi là "chất kích thích nhận thức" và có thể giúp chúng ta cảm thấy tỉnh táo và tập trung hơn.
Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các hợp chất trong tinh dầu hương thảo có tác dụng bảo vệ thần kinh và khả năng cải thiện trí nhớ cũng như hiệu suất nhận thức bằng cách ngăn chặn sự phân hủy acetylcholine, một chất hóa học trong não góp phần tăng cường sự tập trung và duy trì trí nhớ.
Ngoài ra, hương thơm nâng cao tinh thần và tràn đầy năng lượng của hương thảo có liên quan đến việc cải thiện tâm trạng, giảm buồn ngủ và giảm mức độ căng thẳng, bao gồm cả do khả năng giảm giải phóng "hormone căng thẳng" cortisol.
Có thể giúp kích thích mọc tóc
Hương thảo (thường ở dạng dầu hương thảo) được tìm thấy trong một số sản phẩm chăm sóc tóc nhằm giúp thúc đẩy sự phát triển của tóc và da đầu khỏe mạnh, vì nó có thể chống lại gàu và kích ứng da gây khô.
Nó cũng có thể làm giảm tác dụng của testosterone lên nang tóc, có thể dẫn đến rụng tóc và hói/mỏng.
Giúp giảm chứng khó tiêu
Loại thảo dược này, dù được nấu cùng hay ngâm trong trà thảo dược, từ lâu đã là một phương thuốc tự nhiên cho các vấn đề về tiêu hóa, bao gồm chán ăn, ợ chua, trào ngược axit, đầy hơi, chướng bụng và đau bụng.
Nó dường như có khả năng kích thích giải phóng các chất lỏng tiêu hóa bao gồm cả mật, hỗ trợ tiêu hóa và có thể hỗ trợ hấp thụ chất dinh dưỡng bình thường.
Có đặc tính kháng khuẩn tự nhiên
Trong hương thảo có những hợp chất có thể giúp chống lại sự phát triển của một số loại vi khuẩn có hại, bao gồm cả những vi khuẩn góp phần gây nhiễm trùng.
Chiết xuất hương thảo thậm chí còn được sử dụng làm chất bảo quản thực phẩm trong một số trường hợp vì chúng có thể giúp ngăn chặn vi khuẩn phát triển.
Mùi hương thảo cũng hoạt động như một chất đuổi côn trùng tự nhiên và có thể giúp ngăn ngừa một số vết côn trùng cắn, bao gồm cả bọ ve và các loại bọ khác có thể lây lan bệnh tật và virus.
Có thể giúp tăng cường trao đổi chất
Hương thảo có liên quan đến lợi ích trao đổi chất bao gồm giúp điều trị lượng đường trong máu cao và độ nhạy insulin kém. Mặc dù có thể không đủ để ngăn ngừa bệnh tiểu đường nhưng nó được khuyến khích cho những người muốn cải thiện lượng đường trong máu cao.
Lưu ý gì khi dùng hương thảo?
Bác sĩ Ngân lưu ý, khi hương thảo được sử dụng với số lượng thông thường trong ẩm thực hoặc phụ gia thực phẩm, nhìn chung được coi là an toàn.
Khi tiêu thụ với số lượng lớn, đặc biệt là dưới dạng tinh dầu hoặc chiết xuất, nó có thể gây ra một số tác dụng phụ, chẳng hạn như khó chịu ở dạ dày, nôn mửa, co thắt hoặc thay đổi huyết áp, mặc dù những phản ứng này rất hiếm.
Tinh dầu hương thảo đã được FDA công nhận là an toàn cho mục đích sử dụng làm phụ gia thực phẩm. Chiết xuất hương thảo đã được sử dụng hơn 20 năm trong ngành công nghiệp thực phẩm với vai trò vừa là chất tạo hương vị vừa là chất bảo quản, nhưng một số người có thể gặp phản ứng dị ứng với hương thảo trong một số trường hợp hiếm gặp.
Nếu bị dị ứng với các loại thảo mộc khác thuộc họ bạc hà, hãy tránh dùng hương thảo và cẩn thận khi thoa các sản phẩm có chứa tinh dầu hương thảo.
Hương thảo có khả năng làm thay đổi mức độ đi tiểu, đông máu và huyết áp, có nghĩa là nó có thể tương tác với một số loại thuốc và nên tránh trong những trường hợp này.
Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thêm một lượng lớn hương thảo hoặc loại tinh dầu này vào chế độ ăn uống nếu đang dùng những loại thuốc này: thuốc chống đông máu/thuốc làm loãng máu; thuốc ức chế ACE cho bệnh tăng huyết áp; thuốc lợi tiểu; lithium dùng để điều trị rối loạn sức khỏe tâm thần.