Nghiên cứu công bố trên tạp chí khoa học Nature Medicine ngày 13/6. Theo đó, các chuyên gia đã chụp X-quang và cộng hưởng từ vỏ não của bệnh nhân và nhận ra rằng, tình trạng đột quỵ hoặc chấn thương não giúp họ cai nghiện nicotine.
Thông thường, đột quỵ để lại các di chứng đối với não bộ. Đây là những tổn thương không thể phục hồi, hoặc có ảnh hưởng đến trí nhớ một thời gian, được hiển thị thông qua hình ảnh chụp vỏ não. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, các tổn thương não này làm giảm triệu chứng nền của các bệnh nhân.
Nghiên cứu củng cố một lý thuyết từng được nhắc đến trong thời gian gần đây: chứng nghiện không tập trung ở một vùng não cụ thể, mà cư trú trong một mạng lưới các vùng não được liên kết bởi những sợi thần kinh giống như sợi chỉ. Mạng lưới này là nền tảng dẫn đến các chứng rối loạn liên quan đến nghiện ngập nói chung.
"Một trong những ẩn số lớn nhất của chứng nghiện là chúng ta không thực sự biết vấn đề chính nằm ở đâu trong não để nhắm mục tiêu điều trị. Sau nghiên cứu, chúng tôi hy vọng sẽ có cái nhìn chi tiết hơn về mạng lưới não bộ này", tiến sĩ Juho Joutsa, chuyên gia thần kinh tại Đại học Turku, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.
Kết quả này có thể là tiền đề cho phương pháp truyền xung điện đến não để cai nghiện.
Nhiều nghiên cứu trong suốt hai thập kỷ qua cũng cũng củng cố quan điểm "nghiện là một căn bệnh của não". Tuy nhiên, nhiều người vẫn cho rằng chứng nghiện là biểu hiện tự phát của cơ thể.
Tổn thương liên quan đến việc giảm cảm giác thèm thuốc lá được biểu thị màu đỏ, xuất hiện ở nhiều vùng não của các bệnh nhân. Ảnh: Nature Medicine
Các chuyên gia độc lập cho biết công trình của tiến sĩ Joutsa và các đồng nghiệp là minh chứng mạnh mẽ về vai trò của não bộ đối với các chứng rối loạn sử dụng chất gây nghiện.
Để thực hiện nghiên cứu, nhóm chuyên gia đã quét vỏ não của những người nghiện thuốc lá từng bị đột quỵ hoặc chấn thương thần kinh ở Iowa. Họ dựa trên kết quả của phân tích trước đó, rằng những bệnh nhân bị tổn thương thùy đảo (insula - vùng não liên quan đến ý thức) có khả năng bỏ thuốc cao hơn.
Sau khi quét từng điểm ảnh chụp não chi tiết của 129 bệnh nhân, tiến sĩ Joutsa nhận thấy nhiều người không bị tổn thương thùy đảo cũng mất cảm giác thèm thuốc. Dù đã cố gắng, họ không thể tìm được vùng não riêng lẻ chứa các chấn thương giúp bệnh nhân bỏ thuốc.
Họ chuyển sang lập biểu đồ tiêu chuẩn và mạng lưới liên kết các khu vực của não bộ. Biểu đồ cho thấy sự tương quan hoạt động ở vùng não này với vùng não khác. Lúc này, các nhà nghiên cứu mới xác định được những vùng liên kết nơi chấn thương làm giảm cảm giác thèm nicotine tức thời.
"Chúng tôi nhận ra rằng mục tiêu điều trị không phải từng vùng não cụ thể, mà là những mạch kết nối các vùng đó. Nếu làm theo hướng này, kết quả trị liệu sẽ tốt hơn", tiến sĩ Michael Fox, phó giáo sư thần kinh học tại Trường Y Harvard, đồng tác giả nghiên cứu, giải thích.
Công trình chưa xét đến lối sống cá nhân của người bệnh, chẳng hạn tần suất tiếp xúc với thuốc lá. Điều này có thể ảnh hưởng đến thói quen của họ. Các bệnh nhân giảm triệu chứng nghiện sau khi chấn thương thường bỏ thuốc ngay lập tức. Họ cho biết không còn cảm giác thèm thuốc, cũng không muốn bắt đầu hút trở lại.
Các nghiên cứu trước đó chỉ ra rằng phương pháp truyền xung điện đến não có thể điều trị rối loạn ám ảnh cưỡng chế, trầm cảm và cả chứng nghiện. Bằng cách kích thích điện lên bề mặt da đầu bệnh nhân hoặc sử dụng các phương pháp xâm lấn hơn như kích thích não sâu, các bác sĩ có thể ngăn chặn hoạt động ở một số vùng não nhất định.
Thục Linh (Theo NY Times)