Ngày 15/1, trong lời nói sau cùng và tự bào chữa, cựu chủ tịch NXB Giáo dục Việt Nam Nguyễn Đức Thái "nhận trách nhiệm người đứng đầu" và bày tỏ hối hận đã gây ra hậu quả lớn.
Ông Thái coi vụ án này là bài học lớn nhất trong đời, đồng thời xin HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo là cựu nhân viên tại NXB Giáo dục, vướng lao lý vì thực hiện công việc do sự chỉ đạo của mình.
Ông Thái là một trong 6 cựu lãnh đạo, cán bộ của NXB Giáo dục bị xét xử. Ông Thái sáng nay bị VKS đề nghị mức án 12-13 năm tù vì Nhận hối lộ.
5 cựu cán bộ còn lại bị cáo buộc Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, với mức án đề nghị bằng thời gian tạm giam, tới 24 tháng tù.
Ông Nguyễn Đức Thái tại tòa. Ảnh: Danh Lam
VKS phân tích, mức án đã có sự phân hóa vai trò và các tình tiết giảm nhẹ. Các cán bộ cấp dưới của ông Thái, hành vi phạm tội "xuất phát từ tiếp nhận chủ trương của ông Thái".
Tự bào chữa trước tòa, ông Thái nói ngắn gọn, mong HĐXX xem xét nhân thân, bối cảnh phạm tội..., để cho mình được hưởng chính sách khoan hồng đặc biệt. Luật sư của ông Thái cho rằng mức án VKS đề nghị cho thân chủ "quá khắt khe".
Theo luật sư, thời điểm tháng 4/2017 tình trạng của NXB Giáo dục Việt Nam "rất phức tạp", "nội bộ rối ren". Ông Thái về nhận nhiệm vụ, dù chưa có kinh nghiệm thực tiễn về xuất bản sách giáo khoa, nhưng đã "chèo lái, vực dậy NXB, lợi nhuận qua các năm đều đạt cao".
Nhắc lại lời ông Thái hôm qua, luật sư dẫn chứng, nhờ kịp thời in ấn, năm học 2018-2019, NXB Giáo dục Việt Nam đã phát hành hơn 100 triệu bản sách giáo khoa, giá bán 179.000 đồng/bộ, rẻ hơn 11% so với nhiều đơn vị phát hành khác với mức 199.000 đồng
Nói việc ông Thái nhận tiền là sai, nhưng luật sư cho rằng do phía nhà thầu "chủ động đưa tiền cảm ơn", trích từ nguồn lợi nhuận của doanh nghiệp. Ông Thái không đòi hỏi, yêu cầu hoặc thỏa thuận phần trăm hợp đồng. Ông Thái chỉ đồng ý về mặt chủ trương các công ty này tham gia chào thầu, cung cấp giấy in cho NXB chứ không hứa hẹn trúng thầu.
Trong số các bị cáo, hai chủ doanh nghiệp Nguyễn Trí Minh, Giám đốc Công ty TNHH Giấy Minh Cường Phát, bị đề nghị 30-36 tháng với cáo buộc đưa hối lộ 4,9 tỷ đồng; Tô Mỹ Ngọc, cựu Chủ tịch Công ty Phùng Vĩnh Hưng, đề nghị 5-6 năm do số tiền đưa hối lộ lên tới 20 tỷ đồng, trong 6 năm 2017-2022.
Quá trình xét xử, bà Ngọc có đơn xin xét xử vắng mặt và được tòa chấp thuận. Bào chữa cho bà Ngọc, luật sư cho rằng công ty trúng thầu không hoàn toàn do bà Ngọc đưa tiền, nhờ vả ông Thái, mà xuất phát từ năng lực, chất lượng sản phẩm và giá cả cạnh tranh của doanh nghiệp này.
Vẫn theo luật sư, quá trình thực hiện các gói thầu, Công ty Phùng Vĩnh Hưng đã hỗ trợ NXB Giáo dục Việt Nam tiết kiệm khoảng 7,7 tỷ đồng bằng việc giao thẳng hàng hóa đến nhà in thay vì phải lưu kho, chấp nhận thanh toán chậm nhằm hỗ trợ NXB khi gặp khó khăn về thủ tục giải ngân...
Các luật sư bào chữa tại tòa. Ảnh: Danh Lam
Về việc bị cáo Ngọc đưa 20 tỷ đồng cho ông Thái, luật sư cho rằng về bản chất có mục đích cảm ơn vì tạo điều kiện thuận lợi để công ty được tham gia đấu thầu, thanh lý và quyết toán hợp đồng.
Hành vi đưa tiền này không phải là lý do chính và duy nhất để Công ty Phùng Vĩnh Hưng trúng thầu. Do giai đoạn 2018-2022 dù không có hành vi vi phạm quy định về đấu thầu nhưng sản phẩm giấy của công ty này được đánh giá rất cao, vẫn trúng các gói thầu.
Đại diện hai công ty chiều hôm qua, trong tư cách người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan tại tòa cũng trình bày nguồn gốc giấy cung cấp cho NXB Giáo dục có hơn 80% nhập khẩu từ Nhật Bản, chất lượng vượt trội, nổi bật về độ nhẵn, độ bóng. Theo đại diện công ty, việc trúng thầu là dựa trên uy tín chất lượng sản phẩm và giá cạnh tranh, không hoàn toàn do nhờ vả, đưa hối lộ.
Bị cáo buộc gây thiệt hại hơn 6 tỷ đồng cho NXB Giáo dục, bà Ngọc được ghi nhận đã nộp khắc phục 19 tỷ đồng, gồm khắc phục hậu quả và tự nguyện nộp sung công quỹ.
Hôm nay trong phần luận tội, theo nguyện vọng của bị cáo này, do có hai con nhỏ, bản thân đang điều trị bệnh nặng, VKS đề nghị HĐXX trả lại cho bà Ngọc 8,9 tỷ đồng nộp khắc phục thừa.
VKS đối đáp ngắn gọn, giữ nguyên các quan điểm truy tố.
HĐXX thông báo sẽ tuyên án 14h430 ngày mai.
Thanh Lam