Mỗi không gian sẽ có nhu cầu và khả năng chiếu sáng khác nhau, vì vậy các kiến trúc sư nên xem xét từng trường hợp để có thể lựa chọn những chiến lược phù hợp với từng không gian và mong muốn của khách hàng.
Một trong những khía cạnh thiết yếu và quan trọng nhất đối với nội thất chính là ánh sáng – nó có thể tạo nên hoặc phá vỡ một không gian nội thất bất kể diện tích hay vật liệu có tốt đến đâu. Nếu vận dụng tốt yếu tố ánh sáng thì dù một không gian dù nhỏ, chật chội vẫn sẽ tạo được cảm giác sáng sủa và thoáng đãng. Ngược lại, nếu có được không gian rộng lớn nhưng yếu tố ánh sáng không được chú trọng thì vẫn khiến chúng ta cảm thấy bí bức, u tối và làm không gian trở nên chật hẹp hơn rất nhiều so với tiềm năng diện tích vốn có.
Để làm cho không gian nội thất trông rộng lớn và đủ ánh sáng, các kiến trúc sư nên áp dụng những một số phương pháp về ánh sáng nhằm tận dụng tối đa không gian. Các phương pháp hữu ích cùng ví dụ thực tế được chúng tôi đề cập dưới đây:
Sử dụng nhiều nguồn sáng
Nhiều ngôi nhà thường thiết kế yếu tố chiếu sáng với chỉ 1 chiếc đèn trần duy nhất, treo ở giữa căn phòng. Điều này sẽ tạo ra sự khuất bóng ở các góc, ánh sáng căn phòng cũng sẽ không đồng đều, khiến cho căn phòng có cảm giác nhỏ hơn và thậm chí có khả năng gây căng thẳng cho mắt.
Thay vì sử dụng một chiếc đèn đơn lẻ, các kiến trúc sư nên sử dụng nhiều nguồn sáng phân bố khắp phòng. Tùy chức năng, kích thước và thiết kế của căn phòng sẽ yêu cầu các vị trí và cường độ ánh sáng khác nhau, nhưng bạn có thể tuân theo một số quy tắc chung khi đặt nhiều nguồn sáng được nêu bên dưới.
Bố trí đèn vào các góc
Vốn dĩ bóng tối sẽ làm cho không gian có cảm giác bị nhỏ hơn và ngược lại, ánh sáng sẽ làm cho không gian trông rộng rãi, thoáng đãng hơn. Nếu đặt đèn chiếu sáng ở các góc của căn phòng một cách hợp lý, dù là đèn trần hay đèn đứng, chúng ta vẫn sẽ đảm được bảo toàn bộ diện tích sàn của căn phòng được chiếu ánh sáng, không gian sẽ nhìn rộng hơn, ít nhất là so với diện tích thực tế căn phòng.
Phân lớp ánh sáng
Đèn chiếu sáng góc và các đèn trần thường sẽ thuộc loại “chiếu sáng chung”. Tuy nhiên, các kiến trúc sư nên sử dụng ba loại ánh sáng khác nhau bao gồm: ánh sáng chung, ánh sáng cụ thể và ánh sáng xung quanh. Ánh sáng chung sẽ giúp căn phòng luôn được chiếu sáng tốt, trong khi ánh sáng cụ thể sẽ cho phép người dùng được nhìn rõ hơn những điểm quan tâm nhất định như bàn làm việc hoặc mặt bàn. Còn ánh sáng xung quanh thiên về chức năng trang trí nhiều hơn.
Do đó, khi phân chia các nguồn sáng xung quanh khắp phòng, bạn nên xem xét cả ba lớp ánh sáng này. Ví dụ: Về ánh sáng cụ thể sẽ bao gồm ánh sáng bên dưới tủ trong nhà bếp hoặc đèn trang điểm trong phòng tắm. Ánh sáng xung quanh có thể sẽ là đèn cầy, đèn âm tường hoặc đèn trang trí các bức ảnh hoặc bằng khen,…
Lắp đặt đèn âm trần
Đèn âm trần có ý nghĩa đặc biệt vì chúng thực sự đem đến không gian rộng rãi hơn cho căn phòng của bạn. Loại đèn này được lắp đặt trực tiếp bên trong trần nhà, tường hoặc các bề mặt khác, chức năng của chúng là bổ sung thêm ánh sáng mà không chiếm thêm diện tích không gian.
Đèn âm trần đặc biệt hữu ích cho những căn phòng có trần nhà thấp bởi đèn treo hoặc đồ trang trí trần kích cỡ lớn lồi ra có thể làm cho căn phòng trở nên bức bí theo chiều dọc. Bằng cách lắp đèn âm trần, bạn sẽ tăng thêm được diện tích của không gian, đây chính là điểm khác biệt rất lớn về sắp xếp không gian thông minh cho một căn phòng nhỏ.
Làm bừng sáng bức tường bằng ánh sáng
Làm sáng những bức tường bằng cách làm mờ đi các ranh giới của nó là cách rất hữu ích giúp căn phòng trông thoáng đãng hơn.
Để làm sáng cho các bức tường, ánh sáng có thể được thiết kế để hướng về các bức tường hoặc các bức tranh treo tường. Đèn âm trần cũng là 1 yếu tố rất tốt để kết hợp làm sáng cho bức tường, giúp không gian tràn đầy sự tươi mới và như được mở rộng hơn.
Ngoài ra, bạn cũng có thể lắp đặt hệ thống chiếu sáng đường ray để có thể chiếu ánh sáng theo cách thủ công về phía các bức tường.
Sử dụng đèn chùm với trần nhà cao
Hướng ánh sáng không chỉ áp dụng cho việc làm sáng tưởng mà còn có thể được sử dụng để làm nổi bật trần nhà (trong trường hợp trần nhà có chiều cao tương đối).
Đối với nhà có mặt trần cao, sử dụng đèn chùm sẽ thu hút ánh nhìn lên trên, khiến người nhìn chú ý đến trần nhà cao và từ đó tạo cảm giác không gian cao hơn, thoáng hơn. Các đồ nội thất cao, kệ cao và đèn tường thẳng đứng cũng có thể dùng để nhấn mạnh trạng thái thẳng đứng của không gian.
Thiết kế với đèn hắt sáng và đèn nền
Đèn hắt sáng được sử dụng để tạo hiệu ứng cho trần nhà cao, giúp cho trần nhà có cảm giác như được thu bớt lại. Phương pháp này được áp dụng khá đơn giản. Khác việc làm sáng tường bằng cách hướng ánh sáng theo chiều ngang, phương pháp này được áp dụng bằng cách hướng ánh sáng lên trên. Nó có thể được thực hiện thông qua chụp đèn hướng lên trên hoặc một số loại bóng đèn chuyên dụng.
Ngoài ra còn có thể sử dụng thiết kế đèn nền – là việc thêm ánh sáng đèn phía sau các các đồ vật nội thất nhất định, chẳng hạn như tủ, hốc tường, màn hình và các tranh ảnh khác. Điều này giúp tạo ra ảo giác về chiều sâu và có thể khiến không gian trông không chỉ rộng hơn mà được thiết kế có tỉ mỉ hơn.
Lắp đặt đèn rọi
Lắp đèn rọi đòi hỏi chúng ta cần vạch ra chiến lược lắp đặt cụ thể và cần phải xem xét kỹ lưỡng.
Phương pháp này mang lại nhiều lợi ích cho không gian: Đèn rọi có kích thước nhỏ do vậy sẽ tiết kiệm được diện tích; đèn rọi có tính linh hoạt tốt, đáp ứng đa dạng nhu cầu chiếu sáng; đèn rọi cũng rất dễ di chuyển, cho phép chúng làm nổi bật các tính năng nhất định; hơn nữa, đèn rọi có khả năng chiếu sáng cho toàn bộ căn phòng nếu như được bố trí đúng cách.
Bố trí gương hoặc các bề mặt phản chiếu khác
Từ lâu gương được xem là “tuyệt chiêu” giúp căn phòng có cảm giác rộng hơn. Chúng có khả năng phản xạ ánh sáng cũng như mở rộng không gian cực kỳ hiệu quả, từ đó tăng cường độ sáng tự một cách tự nhiên và giảm độ tối của căn phòng. Gương càng lớn thì hiệu ứng ánh sáng càng lớn.
Tuy nhiên, không chỉ sử dụng gương theo đúng nghĩa đen để mở rộng không gian, việc sử dụng sự phản chiếu của các vật liệu khác cũng giúp tạo ra sự khác biệt lớn. Ví dụ như: Các bề mặt bóng như sàn được đánh bóng tốt hoặc thậm chí là các vật dụng bằng thủy tinh đều có thể giúp phản chiếu ánh sáng, tăng cường ánh sáng và chuyển hướng ánh sáng khắp phòng.
Sử dụng đồ nội thất và tường sáng màu
Đồ nội thất và tường sáng màu sẽ là yếu tố rất cần thiết để duy trì độ sáng và độ phản chiếu trong không gian, có vai trò lớn đối với tất cả các phương pháp nêu trên. Điều này giúp ích rất nhiều trong việc tăng cường hiệu ứng của ánh sáng.
Để dung hòa ánh sáng, bạn cũng có thể sử dụng thêm các bức tường hoặc nội thất có màu tối, giúp ánh sáng được hấp thụ và dung hòa tốt hơn.
Một số công trình đã áp dụng các phương pháp thiết kế ánh sáng thành công
Có rất nhiều những ví dụ về các công trình đã sử dụng ánh sáng một cách đúng đắn và hiệu quả. Một trong số đó có thể kể đến là Dinh thự Dengshikou Hutong ở Trung Quốc – một trong những nơi áp dụng hầu như toàn bộ cách lắp đặt ánh sáng kể trên. Công trình này đã sử dụng những bức tường trắng tinh khiết và đồ nội thất sáng màu, đèn chùm làm nổi bật trần nhà cao, cửa sổ trần làm sáng tường, ánh sáng cụ thể được bố trí ở cạnh giường và bàn âm tường. Ngoài ra, không gian của Dengshikou Huton còn kết hợp nhiều phương pháp chiếu sáng khác nhau để tạo cảm giác rộng lớn hơn.
Thêm nữa, một ví dụ tuyệt vời khác là căn hộ 22m2 ở Đài Loan. Đây là một không gian nhỏ được thiết kế nhằm mục đích giúp làm rộng lớn hơn thông qua hệ thống chiếu sáng đường ray, tường trắng, ánh sáng cụ thể, ánh sáng âm tường và ánh sáng tự nhiên được sắp đặt một cách hợp lý.
Biên dịch | H.N (Nguồn: Archdaily)
XEM THÊM:
- Cải thiện ánh sáng tại nơi làm việc như thế nào?
- Ánh sáng trong thiết kế ảnh hưởng đến chúng ta như thế nào?
- Mối quan hệ giữa ánh sáng và không gian trong kiến trúc