Cà chua có hai dòng chính là cà chua nhiều vụ và cà chua một vụ. Các giống nhiều vụ thường có quả nhỏ, dạng chùm như cà chua bi và cà trái cây, nó có thể phát triển không có điểm dừng tùy theo dung tích thùng trồng và cho thu hoạch trong một khoảng thời gian rất dài với nhiều đợt thu hoạch liên tiếp.
Còn giống một vụ đa phần là các giống cà có quả to, một chùm chỉ có vài quả. Nó sẽ phát triển đến một mức độ nào đó rồi bị đui ngọn và chỉ cho thu hoạch một vụ duy nhất với thời gian trồng khoảng 3 - 4 tháng.
Hướng dẫn dưới đây phù hợp trồng cả hai loại.
Vật liệu
Chậu trồng cây.
Vỉ ươm hạt.
Dây sợi gai để treo cây.
Phân bón: Trùn quế, phân viên tổng hợp, phân cá, NPK chuyên dụng dùng cho cây ăn trái.
Thuốc bảo vệ thực vật: Phòng nấm + sâu bệnh.
Vôi nông nghiệp + nấm đối kháng Tricodema.
Chậu trồng
Dung tích 15-20 lít để trồng một cây.
Dung tích 30-50 lít để trồng hai cây.
Chậu trồng to hơn cây cà chua sẽ phát triển bộ rễ mạnh hơn và hấp thu được nhiều dinh dưỡng hơn chậu nhỏ, dẫn đến việc cây và quả sẽ to hơn, cho nhiều quả hơn và đạt chất lượng cao hơn.
Chuẩn bị đất trồng và đất vỉ ươm hạt
Đất mới và đất vỉ ươm: Trộn hỗn hợp gồm 60% là đất sạch + 40% tro trấu, xơ dừa, vỏ đậu phộng, thêm 1 ít vôi + phân trùn quế, trộn đều hỗn hợp, rải thêm một lớp nấm Tricodema trên bề mặt sau đó tưới đủ ẩm và đậy kín ủ 7-10 ngày.
Đất cũ: Sau khi thu hoạch xong tiến hành xả tràn nước vào chậu 2-3 lần để rửa trôi hết phân bón tồn dư của vụ trước, phơi ải đất 7-10 ngày sau đó trộn lại như cách trên.
Ngâm ủ hạt giống
Hạt giống mua về ngâm trong nước hai tiếng, vớt ra rồi ủ vào khăn ẩm, để nơi thoáng mát, dùng túi nilon bọc lại và để trong bóng tối hạt sẽ nhanh nảy mầm hơn.
Sau khoảng 24 - 48h hạt sẽ nứt nanh, tiến hành gieo hạt vào vỉ ươm (một số hạt lì hơn sẽ nảy mầm sau 3-4 ngày).
Khi gieo hạt nên để hạt theo phương nằm ngang hoặc hơi chúi phần đầu hạt nứt rễ xuống phía dưới, gieo xong tưới ẩm và để vỉ vào chỗ cũ, ở nơi tối hạt sẽ nhanh lên mầm hơn.
Khoảng 2-3 ngày sau hạt sẽ nhô lên khỏi mặt đất, tiến hành mang vỉ ươm ra để nơi có nắng nhẹ, che mưa hoàn toàn, tưới nước một ngày hai lần lúc sáng sớm và chiều mát.
Bổ sung thêm một ít phân trùn quế vào thời điểm này giúp cây con khoẻ mạnh hơn (hoặc có thể tưới phân cá pha loãng tỉ lệ 3-5ml/1l nước).
Tiến hành đánh cây trồng ra chậu khi cây đạt chiều cao khoảng 10-15cm.
Cà chua thu hoạch trên vườn sân thượng của gia đình anh Nguyễn Giàu. Ảnh: Nguyễn Giàu
Trồng và chăm sóc
Nhẹ nhàng trồng cây từ vỉ ươm vào chậu, tránh làm bể bầu đất, đặt cây sao cho đất bầu ươm ngang với lớp đất mặt chậu trồng, có thể chôn thêm thân cà sâu xuống đất một chút để cây mọc thêm rễ phụ sẽ khoẻ hơn (không khuyến cáo với đất cũ vì dễ mang mầm bệnh gây teo cổ thân, rễ).
Đất chậu trồng đã trộn sẵn dinh dưỡng rồi mới ủ nên không cần bón thêm phân vào giai đoạn này, chỉ tưới nước vừa đủ hai lần sáng chiều, nếu trời mưa thì không cần tưới.
Khoảng 5-7 ngày sau khi trồng tiến hành bón thúc đợt một gồm hỗn hợp phân trùn quế và phân viên tổng hợp, ba ngày sau tưới xen một lần phân cá (chú ý bón và tưới phân xung quanh gốc, không phạm vào phần thân cây).
Cứ duy trì chế độ bón đều đặn như vậy hàng tuần đến khi cây ra chùm hoa đầu tiên thì vặt bỏ để cây tiếp tục nuôi dưỡng cành lá, có thể bắt đầu để hoa lấy trái từ chùm hoa thứ hai hoặc thứ ba.
Cây leo lên đến đâu thì quấn vào dây đến đó đề phòng mưa gió làm gãy đổ.
Có thể để cây leo lên theo dạng một thân chính (chữ l ) hoặc một thân chính (chữ Y), tiến hành vặt bỏ hết các nhánh phụ phát sinh trong quá cây lên giàn và cả trong quá trình trồng.
Giai đoạn cây cà ra hoa cần bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, đặc biệt là Kali và Canxi để giúp cây đậu nhiều trái và hạn chế rụng hoa trái non (có thể bổ sung thêm npk ở giai đoạn này).
Nhu cầu nước của cây ở giai đoạn này khoảng 1,8-2 lít /ngày.
Từ thời điểm ra cây đến khi trái xuất hiện kéo dài khoảng 1,5 tháng, cần thêm một tháng nữa để quả cà chín hoàn toàn, nếu tính cả quá trình ươm cây thì khoảng 3 tháng.
Khi quả đang chín nếu gặp mưa nên che gốc và rải vôi nông nghiệp để đề phòng việc nứt trái, vôi cũng giúp vỏ quả chắc chắn và thịt quả giòn hơn.
Quả cà chua trái cây khi chín sẽ có vị ngọt đậm nên cần bổ sung thêm Kali khi trái gần chín để đạt được chất lượng cao nhất, thu hoạch khi quả có màu cam đậm, phần cuống quả hơi ngả màu và lớp vỏ của quả hơi nhăn là tốt nhất.
Hạt giống dùng không hết đậy kỹ miệng túi và bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh.
Nguyễn Giàu