Anh Trần Công Hiếu, sinh năm 1993, tại thôn Nhật Lệ, xã Cam Thủy, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị, từng là một kỹ sư cầu đường có tài năng. Tuy nhiên, vào nửa cuối năm 2019, khi đang tham gia một dự án tại Lào, dịch Covid-19 bất ngờ ập đến, khiến anh mất việc và phải ở nhà trong tình trạng thất nghiệp, điều này khiến anh cảm thấy ngột ngạt.
Xung quanh khu vực sinh sống của anh là những cánh đồng lúa nước với năng suất không cao. Khi lướt trên mạng xã hội, anh Hiếu tình cờ biết đến mô hình nuôi ốc bươu đen, loài sinh vật mà trước đó chưa ai nuôi tại địa phương. Chính sự tò mò cùng với nguyện vọng trở thành người tiên phong trong lĩnh vực này đã thúc đẩy anh quyết định thử sức.
Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng, anh Hiếu đã mạnh dạn trình bày ý tưởng này với gia đình. Tuy nhiên, cha mẹ anh không tán thành bởi lo ngại về khả năng thất bại. Dù vậy, anh không dễ dàng bị nản lòng và quyết định thử nghiệm nuôi ốc bươu đen.
Bắt đầu từ việc mua 5kg ốc giống về nuôi trong một ao rộng 10m², nhưng chỉ một thời gian ngắn, cả số ốc đã chết. Đến tháng 9 năm 2019, anh đã đầu tư 9 triệu đồng mua 30.000 con ốc giống để nuôi trong hai ao, mỗi ao rộng 15m². Mặc dù anh chăm sóc cẩn thận, nhưng ốc vẫn phát triển chậm. Đặc biệt, vào tháng 10 năm 2019, Quảng Trị phải chịu trận mưa lớn đầu mùa, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến các ao nuôi. Do thiếu kinh nghiệm trong việc xử lý nguồn nước, toàn bộ số ốc trong hai ao đã chết.
Theo giải thích của anh Hiếu, nước mưa đầu mùa thường chứa nhiều axit, dẫn đến sự thay đổi đột ngột về độ pH trong ao nuôi, và người nuôi cần phải xử lý nước kịp thời để bảo vệ ốc. Thời điểm đó, anh càng nhận được nhiều sự phản đối từ gia đình.
Theo giải thích của anh Hiếu, nước mưa đầu mùa thường chứa nhiều axit, dẫn đến sự thay đổi đột ngột về độ pH trong ao nuôi, và người nuôi cần phải xử lý nước kịp thời để bảo vệ ốc
Dù đối mặt với nhiều khó khăn, với tâm niệm "Thất bại chính là bài học để thành công", anh Hiếu đã tiếp tục đứng dậy. Nhờ sự hỗ trợ từ hội nông dân, anh đã vay 80 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh huyện Cam Lộ để tiếp tục theo đuổi đam mê nuôi ốc của mình.
Rút ra bài học từ những lần thất bại trước, anh Trần Công Hiếu đã nghiêm túc nghiên cứu và tìm hiểu cách điều chỉnh độ pH của nước ao nuôi sao cho tối ưu, với chỉ số lý tưởng từ 6,5 đến 7. Để chống lại những cơn mưa bất chợt ảnh hưởng đến ao nuôi, anh đã đầu tư vào việc mua bạt che, nhằm bảo vệ nguồn nước không bị pha loãng bởi nước mưa.
Khi mọi công tác chuẩn bị đã hoàn tất, anh đã tiến hành thả 10.000 con ốc bươu đen giống vào ao nuôi. Lần này, anh hy vọng sẽ đạt được thành công, nhưng sau một tháng chăm sóc, sự phát triển của ốc bươu đen vẫn không đạt yêu cầu như mong đợi. Nguy cơ thua lỗ lại hiện hữu trước mắt, khiến anh cảm thấy lo lắng.
Nhận thấy rằng mình vẫn chưa tìm được phương pháp nuôi thích hợp với mô hình ao lót bạt, anh Hiếu đã đưa ra quyết định táo bạo. Với sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và nhờ vào một sào ruộng (500m²) của gia đình, anh đã thuê thêm 5 sào ruộng liền kề để cải tạo thành 7 ao nuôi mới. Quyết định này được xem là một bước đi mạo hiểm nhưng cần thiết, thể hiện quyết tâm và sáng tạo của anh trong hành trình khởi nghiệp nuôi ốc bươu đen.
Anh Trần Công Hiếu đã quyết định chuyển toàn bộ số ốc bươu đen nuôi trong ao lót bạt ra ao đất. Chỉ sau một thời gian ngắn, sự thay đổi này đã mang lại kết quả tích cực. Những con ốc bươu đen tại ao đất phát triển mạnh mẽ với sức khỏe tốt, ít bị bệnh và có vẻ ngoài bóng bẩy. Sau ba tháng chăm sóc, anh đã thu hoạch được 30kg ốc bươu đen và giữ lại số còn lại để làm giống sinh sản cho những lứa kế tiếp.
Anh Trần Công Hiếu đã quyết định chuyển toàn bộ số ốc bươu đen nuôi trong ao lót bạt ra ao đất
Với thành công từ vụ nuôi đầu tiên, anh Hiếu không ngần ngại tiếp tục mở rộng quy mô. Trong vụ nuôi tiếp theo, anh đã thả 30.000 con ốc bươu đen giống vào ao. Đến tháng 4 năm 2020, anh vô cùng phấn khởi khi xuất bán được 200kg ốc. Thành công này trở thành động lực lớn thúc đẩy chàng trai đến từ miền "đất lửa" quyết tâm theo đuổi con đường làm giàu từ nghề nuôi ốc bươu đen.
Dẫu vậy, niềm vui ban đầu của anh Trần Công Hiếu nhanh chóng bị dập tắt bởi trận lũ lịch sử vào tháng 10/2020. Mưa lớn và nước lũ cuốn trôi tất cả, khiến cho toàn bộ số ốc bươu đen trong ao của anh đều không sống sót. Thất bại này đã gây thiệt hại nặng nề cho anh.
Trước tình hình đó, anh Hiếu lại phải đầu tư thêm vào việc cải tạo hồ nuôi bằng cách thuê máy múc. Nhờ vào sự kiên trì và tâm huyết của mình, các ao nuôi ốc của anh đã dần hồi phục và mang lại thu nhập tốt. Từ đầu năm 2021 cho đến nay, anh đều đặn xuất bán khoảng 2 tấn ốc mỗi năm cho các đầu mối trong tỉnh. Sau khi trừ chi phí, anh thu về khoảng 200 triệu đồng. Thậm chí, hiện tại, số lượng ốc mà anh nuôi còn không đủ để cung cấp cho các nhà hàng trong khu vực.
Chia sẻ về quá trình khởi nghiệp, anh Hiếu cho biết: "Là một người trẻ, tôi đã trải qua không ít khó khăn và đã mất hàng chục triệu đồng. Những thất bại đó chính là bài học quý giá giúp tôi trưởng thành hơn. Mặc dù có những lúc rất nản lòng, tôi vẫn quyết tâm vay vốn để tiếp tục theo đuổi ước mơ của mình."
Nuôi ốc đã không chỉ mang lại nguồn thu nhập cho anh mà còn giúp anh có thời gian gần gũi với gia đình. Anh Hiếu nhận được sự ủng hộ tích cực từ gia đình trong cả quá trình nuôi và thu hoạch ốc. Anh hiện đang lên kế hoạch phát triển thêm các sản phẩm chế biến từ ốc bươu để phục vụ thị trường.
Nuôi ốc đã không chỉ mang lại nguồn thu nhập cho anh mà còn giúp anh có thời gian gần gũi với gia đình
Về kinh nghiệm nuôi ốc, anh hy vọng chia sẻ với những người đang có ý định bước vào lĩnh vực này. Theo anh, thời điểm từ tháng 4 đến tháng 10 là mùa lý tưởng để nuôi ốc bươu đen do thời tiết ấm áp, tạo điều kiện tối ưu cho sự phát triển của chúng. Để nuôi ốc thành công, cần đảm bảo độ pH của nước dao động trong khoảng 6,5 đến 7. Ngoài ra, việc bổ sung nguồn nước mới hàng tuần và xử lý các vi sinh vật gây hại là rất quan trọng. Anh cũng khuyên nên thả thêm một số cá mè vào ao nuôi, chúng sẽ giúp dọn dẹp thức ăn thừa và làm sạch bùn, giảm thiểu khí độc.
Thức ăn cho ốc bươu đen chủ yếu bao gồm các loại rau củ như bầu bí, rau đậu hay khoai môn. Đồng thời, việc trồng một số loại bèo như bèo tây, bèo tay tượng và hoa súng trong ao nuôi không chỉ giúp tăng độ che phủ, giữ mát vào mùa hè và ấm vào mùa đông, mà còn góp phần lọc nước hiệu quả.
Vào mùa hè, mức nước trong ao nên được duy trì trong khoảng từ 0,8 đến 1,2 mét. Trong khi đó, vào mùa đông, mức nước cần được hạ xuống còn 15 đến 20 centimet. Việc điều chỉnh này giúp các loại thực vật thủy sinh nằm sát đáy ao, tạo lập môi trường trú ẩn lý tưởng cho ốc, đồng thời giữ ấm cho chúng trong mùa lạnh.
Khi ốc mẹ đẻ trứng, anh Hiếu sẽ chuyển trứng vào thùng xốp được trang bị máy ấp, duy trì nhiệt độ và độ ẩm ổn định trong khoảng 25 ngày. Phương pháp này không chỉ nâng cao tỷ lệ trứng nở mà còn bảo đảm chất lượng ốc giống tốt hơn so với việc ấp tự nhiên.
Sau khi nở, ốc con cần được chăm sóc kỹ lưỡng với các chế phẩm làm giàu nước và thực phẩm mềm như mướp hoặc bầu. Tùy theo nhu cầu của thị trường, anh Hiếu sẽ nuôi ốc từ 3 đến 5 tháng để đạt kích cỡ phù hợp cho việc xuất bán.
Ông Võ Thanh Tú, Phó Chủ tịch UBND xã Cam Thủy, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị, nhận định rằng mô hình nuôi ốc bươu đen của anh Trần Công Hiếu mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều so với việc canh tác lúa.
Không chỉ tạo dựng thành công cho mình, anh Hiếu còn sẵn lòng chia sẻ kinh nghiệm quý báu với những người cùng chí hướng, giúp đỡ họ trong việc xóa đói giảm nghèo. Nhờ sự hỗ trợ này, xã đã xuất hiện thêm nhiều mô hình nuôi ốc bươu đen triển vọng, khẳng định anh Hiếu thực sự là một tấm gương sáng để mọi người noi theo.