Mất nhạy cảm về thị giác có thể dự đoán bệnh sa sút trí tuệ - Ảnh: Canva
Nghiên cứu mới nhất cho thấy mất nhạy cảm về thị giác có thể dự đoán bệnh sa sút trí tuệ trước 12 năm so với khi bệnh được chẩn đoán.
Mối liên hệ giữa thị giác và bệnh sa sút trí tuệ
Nghiên cứu thực hiện trên 8.623 người khỏe mạnh tại Norfolk (Anh) được theo dõi trong nhiều năm. Đến cuối nghiên cứu, 537 người tham gia đã phát triển bệnh sa sút trí tuệ, cho phép các nhà khoa học xác định các yếu tố có thể đã xuất hiện trước khi chẩn đoán.
Khi bắt đầu nghiên cứu, những người tham gia được yêu cầu làm bài kiểm tra độ nhạy cảm thị giác. Trong bài kiểm tra này, họ phải nhấn nút ngay khi nhìn thấy hình tam giác xuất hiện trong một trường các chấm chuyển động.
Những người về sau phát triển bệnh sa sút trí tuệ có phản ứng chậm hơn trong việc nhìn thấy hình tam giác này so với những người không mắc bệnh.
Các vấn đề về thị giác có thể là dấu hiệu sớm của sa sút trí tuệ, vì các mảng amyloid liên quan đến bệnh Alzheimer có thể ảnh hưởng trước tiên đến các khu vực của não liên quan đến thị giác, trước khi gây tổn thương các phần não liên quan đến trí nhớ khi bệnh tiến triển. Do đó, các bài kiểm tra thị giác có thể phát hiện các vấn đề sớm hơn so với các bài kiểm tra trí nhớ.
Có nhiều khía cạnh khác của xử lý thị giác cũng bị ảnh hưởng bởi bệnh Alzheimer, chẳng hạn như khả năng nhìn rõ đường viền của các vật thể và phân biệt giữa một số màu sắc. Điều này có thể tác động đến cuộc sống của một người nhưng họ không nhận ra ngay lập tức.
Một dấu hiệu sớm khác là những người mắc Alzheimer dường như gặp khó khăn trong việc bỏ qua các kích thích gây sao nhãng. Điều này có thể xuất hiện qua các vấn đề kiểm soát chuyển động mắt. Nếu sa sút trí tuệ làm giảm khả năng tránh những kích thích sao nhãng thì những vấn đề này có thể làm tăng nguy cơ tai nạn khi lái xe.
Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy một số bằng chứng cho thấy những người mắc bệnh sa sút trí tuệ xử lý khuôn mặt của người mới gặp không hiệu quả. Nói cách khác, họ không tuân theo quy trình quan sát khuôn mặt thông thường khi nói chuyện với người khác.
Ở những người khỏe mạnh, quá trình quan sát khuôn mặt thường là từ mắt đến mũi rồi đến miệng. Chúng ta làm điều này để "ghi dấu" và nhớ được khuôn mặt. Tuy nhiên, những người mắc bệnh sa sút trí tuệ không chủ động di chuyển mắt để quét môi trường xung quanh, bao gồm cả khuôn mặt của những người họ vừa gặp.
Điều này dẫn đến việc khó nhận ra mọi người sau này vì họ không "ghi dấu" được các đặc điểm.
Chuyển động mắt có cải thiện trí nhớ không?
Các nhà nghiên cứu đang thử nghiệm xem liệu việc khuyến khích mọi người thực hiện nhiều chuyển động mắt hơn có giúp cải thiện trí nhớ hay không.
Nghiên cứu trước đây về vấn đề này có kết quả khác nhau, nhưng một số nghiên cứu phát hiện chuyển động mắt có thể cải thiện trí nhớ. Có lẽ điều này giải thích tại sao những người xem tivi và đọc sách nhiều hơn có trí nhớ tốt hơn và ít nguy cơ mắc sa sút trí tuệ hơn so với những người không làm vậy.
Khi xem tivi hoặc đọc sách, mắt chúng ta di chuyển qua lại trên trang sách hoặc màn hình tivi.
Tuy nhiên, những người đọc sách thường xuyên cũng có xu hướng được học hành nhiều hơn. Việc được giáo dục tốt cung cấp khả năng lưu trữ thông tin của não, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực khi các kết nối trong não bị tổn thương.
Dù có những phát hiện thú vị nhưng việc điều trị các vấn đề về trí nhớ bằng các chuyển động mắt có chủ ý ở người lớn tuổi chưa được thực hiện nhiều. Ngoài ra, việc sử dụng các trở ngại trong chuyển động mắt như một công cụ chẩn đoán vẫn chưa phổ biến. Một trong những khó khăn chính có thể là do công nghệ theo dõi mắt hiện còn đắt đỏ và cần được đào tạo để sử dụng và phân tích.
Cho đến khi có các thiết bị theo dõi mắt rẻ hơn và dễ sử dụng hơn, việc sử dụng chuyển động mắt như một công cụ chẩn đoán bệnh Alzheimer giai đoạn đầu sẽ chưa thể thực hiện được ngoài phòng thí nghiệm.