Người nghiện các chất thuốc phiện uống Methadone tại một cơ sở cấp phát thuốc. (Ảnh: Hữu Quyết/TTXVN)Tại Hội nghị tổng kết Đề án thí điểm cấp phát thuốc methadone nhiều ngày, do Bộ Y tế tổ chức ngày 15/12, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhấn mạnh qua thí điểm tại sáu tỉnh, thành phố cho thấy việc triển khai cấp phát thuốc methadone nhiều ngày cho người bệnh là an toàn, khả thi và rất hiệu quả.
Do đó, thời gian tới sẽ mở rộng việc cấp phát thuốc methadone nhiều ngày ra toàn quốc.
Chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone được triển khai tại Việt Nam từ năm 2008, hiện đang điều trị cho hơn 51.000 bệnh nhân.
[Thí điểm cấp thuốc Methadone nhiều ngày: Những rủi ro và kinh nghiệm]
Sau 14 năm triển khai điều trị methadone, chương trình đã khẳng định được tính ưu việt, góp phần cải thiện sức khỏe người bệnh; giảm lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường máu, nâng cao thể lực, phục hồi về thể chất và tâm thần, cảỉ thiện về an ninh, trật tự xã hội.
Chương trình đã đem lại hiệu quả về kinh tế cho người bệnh, gia đình và cộng đồng; phát triển kinh tế của gia đình, giảm chi phí của xã hội cho các vấn đề về pháp lý và y tế dành cho người nghiện...
Điều trị methadone hiện nay vẫn là giải pháp can thiệp hiệu quả cho nhóm người nghiện các chất dạng thuốc phiện tại Việt Nam và trên toàn thế giới. Đây là biện pháp điều trị lâu dài, hàng ngày người bệnh phải đến uống thuốc tại cơ sở y tế.
Do đó, việc triển khai điều trị methadone cũng bộc lộ một số khó khăn, hạn chế nhất là với bệnh nhân, dẫn đến việc tuân thủ điều trị còn hạn chế và tỷ lệ bỏ cuộc còn cao.
Nguyên nhân bỏ trị là do người bệnh không đủ kiên trì để tiếp tục điều trị khi phải đến cơ sở y tế uống thuốc hàng ngày, trong một thời gian liên tục nhiều năm.
Do đặc thù công việc phải đi làm việc xa nhà thường xuyên, nhiều bệnh nhân (lái xe, ngư dân...) không thể đến uống thuốc hàng ngày, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết.
Tại Việt Nam, sau hai năm triển khai Đề án thí điểm cấp phát thuốc methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện cho thấy chương trình an toàn, khả thi và rất hiệu quả. Bệnh nhân và người nhà đều hài lòng, yên tâm điều trị lâu dài.
Cấp thuốc methadone nhiều ngày đặc biệt phù hợp đối với những bệnh nhân sống cách xa cơ sở điều trị, bệnh nhân miền núi, vùng sâu, vùng xa; giúp người bệnh chủ động trong công việc, tuân thủ điều trị tốt hơn vì không phải bố trí thời gian đến uống thuốc trong giờ hành chính; có thời gian chăm lo cho gia đình nhiều hơn, góp phần giúp gia đình thêm thuận hòa, kinh tế ổn định và gia đình hỗ trợ kiểm soát bệnh nhân uống thuốc hàng ngày.
Việc cấp thuốc mang về cũng là phần thưởng cho bệnh nhân, khích lệ động viên bệnh nhân tuân thủ điều trị tốt hơn, đồng thời khích lệ các bệnh nhân khác cố gắng tuân thủ điều trị để được mang thuốc về...
Bên cạnh đó, cán bộ y tế chủ động đặt lịch hẹn bệnh nhân đến nhận thuốc và khám theo đúng thời gian quy định. Từ đó việc khám, cấp phát thuốc cho bệnh nhân không bị dồn dập vào thời gian đầu giờ buổi sáng, có thể giảm áp lực cho cơ sở điều trị và bệnh nhân.
Để triển khai mở rộng việc cấp phát thuốc methadone nhiều ngày ra toàn quốc, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương giao Cục Phòng, chống HIV/AIDS làm đầu mối rà soát tính pháp lý và phối hợp với các đơn vị liên quan, tham mưu cho các cấp có thẩm quyền xây dựng, ban hành các văn bản pháp lý và hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật, bao gồm cả tính toán chi phí việc cấp thuốc nhiều ngày, để mở rộng việc cấp phát thuốc methadone nhiều ngày ra toàn quốc.
Ngay sau khi hoàn thiện văn bản pháp lý và hướng dẫn chuyên môn, Cục Phòng, chống HIV/AIDS tham mưu để Bộ Y tế triển khai ra tất cả các tỉnh trên toàn quốc.
Sáu tỉnh, thành phố Điện Biên, Lai Châu, Hải Phòng, Bắc Giang, Lào Cao và Nghệ An tiếp tục duy trì và mở rộng việc triển khai cấp phát thuốc nhiều ngày ra tất cả các cơ sở điều trị trên địa bàn trong giai đoạn 2023-2034 theo đúng hướng dẫn.
Kinh phí duy trì việc triển khai cấp phát thuốc nhiều ngày tại sáu địa phương này sử dụng nguồn Dự án Phòng, chống HIV/AIDS do Quỹ Toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS; vận động kinh phí của các dự án quốc tế tài trợ, kinh phí địa phương và các nguồn kinh phí hợp pháp khác.
"Bộ Y tế mong muốn các tổ quốc tế tiếp tục hỗ trợ Việt Nam về tài chính và kỹ thuật để triển khai điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng methadone, bao gồm cả các sáng kiến như phần mềm quản lý người bệnh; các kinh nghiệm quốc tế về cấp phát thuốc nhiều ngày và các can thiệp với các ma túy khác nhất là ma túy tổng hợp. Đây là lĩnh vực Việt Nam còn ít kinh nghiệm trong khi xu hướng người sử dụng và người nghiện không ngừng tăng lên," Thứ trưởng Bộ Y tế bày tỏ.
Tại Việt Nam, Đề án thí điểm cấp phát thuốc methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện được Bộ Y tế triển khai từ tháng 4/2021 tại ba tỉnh, thành phố: Điện Biên, Lai Châu và Hải Phòng.
Sau đó, năm 2022, Bộ Y tế tiếp tục mở rộng thêm tại ba tỉnh mới là Nghệ An; Lào Cai và Bắc Giang.
Tính đến nay, hơn 3.000 bệnh nhân đã được nhận thuốc Methadone cấp nhiều ngày./.